Somonların Koku
Alma Hissi
Karada yaşayan omurgalı bir canlıda ise koku alma, koku moleküllerinin
burundaki mukus tabakasında çözünmesiyle gerçekleşir. Buna karşın
balıklarda çözünme gibi bir durum söz konusu degildir. Çünkü koku
zaten suyun içinde ve çözünür haldedir. Bu, somon balıkları için
büyük bir avantajdır. İşte bu sayede somonlar koku alma hissi çok
gelişmiş av köpekleri gibi koku kaynağını rahatlıkla takip edebilirler.
Wisconsin Lake
Laboratuvarlarında ilk olarak, balıkların çeşitli kokular arasındaki
farklılıkları ne düzeyde algılayabildikleri sorusuna cevap aranmıştır.
Bu amaçla özel kanalları olan bir akvaryum tasarlanmış ve her kanala
farklı bir bitkinin kokusu şırınga edilmiştir. Deneyde sadece belirli
bir kanalı kullanan balıklar ödüllendirilmiş, diğer kanalları kullanan
balıklar ise elektrik şokuyla cezalandırılmışlardır. İşlemler 14
ayrı koku kullanılarak tekrarlanmıştır. Deney sonucunda balıkların
kısa bir öğrenim sürecinin ardından, her defasında ödüllü kokuyu
diğerlerinden ayırabildikleri görülmüştür. Önemli diğer bir bulgu
da üzerinde deney yapılan yavru balıkların 3 yıl sonra bile doğru
kokuyu hatasız tespit etmeleri olmuştur.
Bilim adamları araştırmanın sonuçlarına dayanarak balıkların insanla
kıyaslanamayacak kadar güçlü bir koku alma duyusuna sahip oldukları
kanaatine varmışlar ve şu sonuca ulaşmışlardır:
"Her akıntının kendine has bir kokusu vardır. Genç somon denize
doğru yaptığı ilk yolculuğu sırasında kokuları tek tek hafızasına
almaktadır. Dönüş yolculuğunda da hafızasındaki kokuların yardımıyla
doğduğu yeri bulmaktadır." (Animal Engineering, Readings from Scientific
American with Introductions by Donald Griffin, The Rockefeller University
W. H. Freeman Com., ss.52-55.)
"Her akıntının kendine özgü bir kokusu var mıdır?" sorusunun cevabını
verebilmek için de yukarıdaki deney iki ayrı ırmağın suyuyla tekrarlanmıştır.
Balıkların bunları da ayırt edebildikleri görülmüştür.
Gerçekten de dünya üzerindeki her akarsuyun kendine özgü bir kimyasal
bileşimi vardır. Bu bileşimlerin arasındaki farklar çoğu zaman o
kadar küçüktür ki, hemen hiçbir canlı tarafından algılanmaz. Somonlar
hariç....
Konuyla ilgili araştırmalar bir adım ileri götürülerek balıkların
doğal ortamlarında sürdürülmüştür. Washington'daki Issaquah Nehri'nde,
özel olarak burunları tıkanmış balıklar gözlem altına alınmıştır.
Bu deneyde de koku alma duyularından yoksun bırakılan somonların
şaşırdıkları ve yollarını bulamadıkları görülmüştür.
Bugüne kadar yapılan araştırmaların sonuçları bir gerçeğe işaret
etmektedir: Somon balıklarının koku duyusu insanı hayrete düşürecek
bir hassasiyete sahiptir. Sadece bu özellik bile evrimcilerin tesadüf
iddiaları için büyük bir darbedir.
Evrimciler için açıklanamayan bir diğer soru da bu canlıların neden
denizlerdeki zengin beslenme kaynaklarını terk ettikleridir. Yumurtalarını
neden o anda bulundukları yere ya da neden denize değil de mutlaka
denizden binlerce kilometre içerideki nehir kollarına bıraktıklarıdır.
Bu canlılar, acaba neden böylesine zorlu bir mücadelenin içine girmektedirler?
Evrimcilerin iddiaları düşünüldüğünde olması gereken somon balıklarının
sadece kendilerini yaşatmaya yetecek davranışlarda bulunmaları örneğin
çevrelerinde bol bulunan bir yiyecek kaynağı bulmaları, belli bir
yerde üreyerek yaşamalarıdır. Ancak somonlar tam tersine yumurtlamak
için kendi hayatlarını tehlikeye atmakta ve müthiş bir enerji harcamaktadırlar.
Bunun tek sebebi vardır. Bu canlılar, birçok insanın gözardı ettiği,
kimisinin görmek istemediği, kimisinin ise görerek heyecan duyduğu
bir gerçeği insanlara hatırlatmak için vardırlar. Bu, Allah'ın her
yeri sarıp kuşattığı, tüm gücün Allah'a ait olduğu ve Allah'ın dilediği
anda dilediği yerde mucize ve mükemmellikler meydana getirdiğidir.
|