
Üstte resimleri görülen ekmek mayası, oksijensiz ortamda fermentasyon
yapar. Bu faaliyetinin sonucu ise birbirinden lezzetli besinlerdir.
|
Mayalar şekerle beslenir ve oksijensiz ortamda şekerden etil alkol
ve karbondioksit üretebilirler. Bu işleme mayalanma adı verilir.
Onların bu yetenekleri ekonomik öneme sahiptir. Bu canlılar çeşitli
besinlerin meydana getirilmesinde kullanılırlar. Ekmeğin üretimi
için temel unsur olan maya, ürettiği karbondioksiti ekmek hamurunun
içinde baloncuklar şeklinde tutarak ekmeğin şu anki şeklini ve tadını
almasını sağlar. Aynı zamanda soya fasulyesinin fermente edilmesinde
de kullanılan maya, soya sosunun üretimini sağlar. Normal şartlarda
düşük kalorili bir besin olan soya sosu ile beslenen kişiler fazla
kalori alamasalar da maya ve soya fasulyesi ikilisinin beraber sağladığı
yaşamsal amino asitlere sahip olacaklardır. Dolayısıyla Allah'ın
insanların hizmetine sunduğu mayalar, bize son derece besleyici,
aynı zamanda da faydalı besinler sunmak için faaliyet halindedirler.
Mantar ve Alglerin Ortak Yaşam Ürünleri: Likenler
Bazı mantarlar alglerle ortak yaşarlar. Bu birleşimden meydana
gelen yeni canlıya ise "liken" adı verilir. Likeni meydana getiren
iki canlı da karşılıklı olarak birbirlerinden fayda elde etmektedirler.
Mantar, algin gerçekleştirdiği fotosentez işlemi sonucunda besin
elde ederken, alg de mantarın kendisine sağladığı su ve mineral
sayesinde kurumaktan korunmakta ve kendisi için emin bir yerde yaşamını
sürdürmektedir.

Mantar ve alglerin ortak yaşam ürünü olan likenler. |
İki mikroorganizmanın birleşerek meydana getirdiği bu yeni canlı,
mineralleri genellikle havadan ve yağmur sularından alır. Canlı,
havanın toksik etkisine karşı güçlü değildir, bu nedenle sadece
hava kirliliğinin olmadığı yerlerde yaşayabilir. Ancak bir likenin
yaşaması için sıcaklık çok büyük bir fark oluşturmaz. Likenler,
tropik bölgelerde yaşayabildikleri gibi soğuk kutup bölgelerinde
de yaşayabilirler.
Ağaç gövdeleri, dağ tepeleri ve çıplak kayalıklar likenlerin genel
olarak yaşadıkları yerlerdir. Bu canlılar kayalıkları istila eden
son derece önemli organizmalardır. Likenler toprağın meydana gelişinde
oldukça önemli bir rol oynarlar. Burada mantarlara özgü ayrıştırıcı
özellik son derece önemlidir. Liken, mantarın bu özelliğini kullanarak
kayanın üzerini yavaş yavaş ayrıştırır ve kayanın rüzgar ve yağmur
ile parçalara ayrılmasına neden olur. Likenlerin bazıları oldukça
sert kayaları bile çözebilecek bir güce sahiptir Bu güç sayesinde
parçalara ayrılan kaya, ufalanarak toprağın meydana gelmesini sağlamaktadır.
Böylesine ince bir ayrıştırmayı doğada gerçekleştirebilecek başka
bir canlı daha yoktur.
Bu canlıların hangi kararla ve hangi sebeple biraraya gelerek yepyeni
bir canlı meydana getirdikleri, neden birarada yaşamayı tercih ettikleri
bilim adamlarının cevap aradığı sorulardandır. Evrimciler yeryüzündeki
canlıların tümünün evrim sürecine göre bir gelişme ve değişim geçirdiğini
iddia ederler. Bu iddia doğru olsaydı mantarlar ve algler arasındaki
ortak yaşamın da bir ihtiyaç sonucunda ortaya çıkmış olması gerekirdi.
Ancak ortada böyle bir ihtiyaç yoktur. İki canlının da birbirlerine
zorunlu bir bağlılıkları söz konusu değildir. İki mikroorganizmanın
biraraya gelme kararı ile oluşan likenler, kayaların parçalanması
ve toprağın oluşumu için özel olarak yaratılmış canlılardan başka
bir şey değildirler. Onlar da, yeryüzündeki tüm diğer canlılar gibi,
Allah'a gönülden boyun eğmiş olarak O'nun kendileri için belirlediği
görevi yerine getirmektedirler.
"Yaratmayı başlatan, sonra onu iade edecek olan
O'dur; bu O'na göre pek kolaydır. Göklerde ve yerde en yüce misal
O'nundur. O, güçlü ve üstün olandır, hüküm ve hikmet sahibidir.
Size kendi nefislerinizden bir örnek verdi: "Size rızık olarak
verdiğimiz şeylerde, sağ ellerinizin malik olduklarınızdan, sizinle
eşit olup kendi kendinizden korktuğunuz gibi kendilerinden de
korktuğunuz (veya çekinip saygı duyduğunuz) ortaklar var mıdır?
"İşte Biz, aklını kullanabilen bir kavim için ayetleri böyle birer
birer açıklarız." (Rum Suresi, 27-28)
|