

 
Dildeki Kompleks Haberleşme Sistemleri
Profesör
Joseph Brand tat duyusu üzerinde yaptığı çalışmalarla tanınmış bir
bilim adamıdır. Brand'a göre, dilimizin üzerine konulan bir şeyin
tadını algılamamız sadece 0.2-0.5 saniye sürmektedir. Gözümüzü kapayıp
açmamızdan daha kısa olan bu zaman zarfında nelerin gerçekleştiği
yüzyıllardır araştırılmaktadır. Günümüzde ise tat alma işleminin
yalnızca ana hatları anlaşılabilmiş durumdadır.
Tat alma, yediğimiz besinlere ait tat bileşiklerinin tükürük içinde
erimeleriyle başlar. Tuzlu gıdaların tadının daha hızlı alınmasının
nedeni, tuzun tükürük içinde diğerlerine göre daha çabuk erimesidir.
Hatta besinlerin kokusunun alınmasıyla tükürük bezleri salgılanmaya
başlar ve dil tat almaya hazır hale gelir. Tat almadaki her detay
gibi, bu aşama da önemlidir. Düşünün ki bu salgı olmasaydı, kuru
besinlerin tadını alamayacaktık. Bu salgı, sindirim ve savunma sistemlerine
yardımcı olan protein ve enzimler içermektedir. Bu salgının üzerinde
yapılan tüm araştırmalar bu sıvının yapısının oldukça kompleks olduğunu
ortaya koymaktadır.
Yiyeceklerden gelen tat molekülleri ile dildeki tat hücreleri arasındaki
haberleşme, hücrenin tepesindeki mikrovillus denilen tüy benzeri
yapılarda kurulur. Mikrovilluslar (tat tüycükleri) tat gözeneği
olarak isimlendirilen minik açıklıklardan dilin üzerini kaplayan
mukoza zarına çıkarlar. Tat hücrelerinin reseptörleri, tat tüycüklerinin
üzerinde yer alırlar. Dikkat edin, tat gözeneğinin çapı ortalama
olarak milimetrenin binde dördü kadardır.
Tat bileşikleri, aynı zamanda haberci moleküllerdir; görevleri,
taşıdıkları mesajı, tat hücresinin zarının üzerindeki reseptörlere
veya iyon kanallarına iletmektir. Bu aşamada, hücresel ve moleküler
seviyede gelişen olaylar, Miami Üniversitesi'nden Profesör Stephen
Roper'in ifadelerindeki gibi henüz araştırma safhasındadır. Pek
çok farklı tat bileşiğine karşılık, farklı haberleşme yolları mevcuttur.
Yani tatlı, ekşi, acı, tuzlu gibi farklı tatlar için değişik iletişim
ağları kurulur. Diğer bir ifadeyle, tat hücreleri birden çok sayıda
haberleşme yöntemine sahiptirler ve günümüzde bunların sadece bir
kısmı kaba hatlarıyla anlaşılabilmiştir.
Başka bir şaşırtıcı özellik de, tat alma mekanizmalarının, canlılar
arasında önemli ölçüde farklılık göstermesidir. Bunlar, üzerinde
durup düşünülmesi gereken olaylardır. Elbette akıl ve bilinçten
yoksun moleküller ve hücreler, birbirleriyle haberleşmek için farklı
farklı yöntemler geliştiremezler; buradaki iletişim sistemleri onları
yaratan Rabbimizin sonsuz aklının ve ilminin göstergelerindendir.
|