Kamuflaj Sanatı
Hayvanlardaki savunma
taktiklerinin en önemlilerinden biri kuşkusuz ki kamuflajdır. Kamuflaj
yapan canlılar yaşadıkları ortama son derece uyumlu şekilde yaratılan
vücut yapıları ile adeta özel bir koruma altına alınmışlardır. Bu
canlıların vücutları bulundukları ortamla o kadar uyumludur ki,
resimlerine bakıldığında bazılarının bir bitkiye mi yoksa bir hayvana
mı ait olduğunu anlamak ya da aynı ortamda bulunan hayvanla bitkiyi
birbirinden ayırt edebilmek neredeyse imkansızdır.
Hiçbir canlı böyle bir işlemi kendi kendine ya da tesadüfen gerçekleştiremez.
Elbette ki canlılara kamuflaj yeteneğini veren, renk değişimini
gerçekleştirecekleri kimya laboratuvarlarını vücutlarına yerleştiren
üstün akıl ve bilgi sahibi olan Allah'tır. Ayetlerde şöyle buyrulmaktadır:
"Göklerde ve yerde olanların tümü Allah'ı tesbih
etmiştir. O, üstün ve güçlü (aziz) olandır, hüküm ve hikmet sahibidir.
Göklerin ve yerin mülkü O'nundur. Diriltir ve öldürür. O, he şeye
güç yetirendir." (Hadid Suresi, 1-2)
Isı Ayarı
Bazı hayvanlar, vücutlarını kaplayan tüylere rengini veren enzimler
sayesinde soğuktan ve sıcaktan korunurlar. Soğuk bölgelerde yaşayan
hayvanlarda, vücudun en hassas kısımları olan bacak ucunda, kulakta
ve burunda yer alan tüyler koyu renklidir. Koyu renkli tüyler, insanların
kışın koyu renk giysiler giyerek güneş ışınlarından daha fazla faydalanmaya
çalışmaları gibi, hayvanların da ısı enerjisini daha çok alıp, daha
kolay ısınmalarını sağlar. Renk değişimi, kara hayvanlarında sık
rastlanan bir durumdur. Örneğin yazın kuzey tilkilerinin tüyleri
koyulaşır, çünkü vücut sıcaklıkları yüksek olur. Kışınsa havalar
soğuduğu için, vücut sıcaklıkları düşer ve enzimlerin rahatça çalışabileceği
bir ortam sağlanır. Bu nedenle kışın kuzey tilkilerinin tüyleri
beyazlaşır.
Yine kuzey enlemlerinde yaşayan tavşanlar, tilkiler, gelincik ve
sansarlar da yazın kahverengi, kışın ise beyaz renge bürünürler.
Bazı kuşlar da kış aylarında bembeyaz bir renk alırken, bahar geldiğinde
toprağın ve bitki örtüsünün rengine uygun yeni bir görünüme bürünürler.
Eşleşme
Hayvanların tümü renklerini kamuflaj için kullanmazlar. Örneğin,
sülün ve tavus kuşunun erkekleri, eşlerini etkileyebilmek için renkli
tüylerini kullanırlar.
Mesaj Veren Renkler
Canlılar renkleri
çok farklı alanlarda kullanırlar. Birbirlerine çeşitli konularda
mesajlar vermeleri de bunlardan biridir. Bazı hayvanlar vücutlarının
çeşitli bölgelerinde yer alan değişik renkteki tüyleri bir alarm
işareti olarak kullanırlar.
Ayrıca hayvanlar eşlerini ya da yavrularını renklerinden tanırlar.
Örneğin anne kuş, yavrusunun besin ihtiyacını gagasının rengi sayesinde
anlar. Aynı şekilde yavru da annesini bu şekilde tanır ve besinin
geldiğini anlar.
Kuşlardaki Renkler
Kuşların rengarenk tüylerinin en önemli özelliklerinden birisi
cansız yapılar olmalarıdır. Gelişimini tamamlamış bir tüyün tamamen
cansız olması, kopan tüyün rengini aynen muhafaza etmesinin de nedenidir.
Kuşlardaki zengin renk çeşitliliği, tüylerin içerisinde yer alan
ve tüy ilk oluşmaya başladığı sırada depolanan pigmentlerin varlığına
veya tüylerin yapısal özelliği nedeniyle ışık hareketlerine bağlı
olarak meydana gelir.
Tüyler sahip oldukları
farklı yapı sayesinde tıpkı cam prizmanın ışığı renklere ayrıştırması
gibi bir görünüm sunabilirler. Bu şekilde ışığın kırılmasıyla ortaya
çıkan renkler, pigmentlerce renklendirilmiş olanlardan daha canlı
ve metaliktirler. Bu tüylerin renkleri maviden yeşile, portakal
renginden kırmızıya değişir. Genellikle kuşlardaki yeşil, mavi ve
metalik renkler ışığın yansıma ve kırılması sonucu oluşur. Ancak
bazı renkler pigmentlerden de kaynaklanabilir.
Kuşlardaki renkler, bulundukları çevreye uyma, erkek ve dişi bireylerin
birbirlerini tanıması ve üreme mevsiminde erkek kuşların dişilere
kur yapması sırasında önemlidir. Ayrıca tüylere renk veren pigmentler,
tüyün dayanıklılığını artırır, güneş ışınlarından ısı depolar ve
zararlı ultraviyole ışınlarının vücuda girmesini engellerler.
Deniz Altındaki Renkler
Su altındaki yaşam,
karadakine oranla çok farklıdır. Suda yaşayan canlıların tüm özellikleri
suyun içinde en rahat yaşayabilecekleri şekilde düzenlenmiştir.
Bir insan suda bir balığın gördüğü gibi göremez, çünkü insan gözü
su altında net görmeyi sağlayacak özelliklere sahip değildir. Örneğin
balıklardaki gibi bir lens sistemi yoktur ya da insan gözü bir balığınki
gibi küresel ve sert değildir, bu yüzden suda balıklar kadar net
bir görüş sağlayamaz, sudaki kırılmayı değerlendiremediği için de
balıklar kadar net bir uzaklık ayarı yapamaz.
Bitkilerdeki Renklerin Tasarımı
Bitkileri düşünelim.
Meyveleri, sebzeleri, çiçekleri ve ağaçları… Her biri farklı renklere,
kokulara ve tatlara sahip olan bitkiler Allah'ın yaratma sanatının
delillerindendir. Çevrenizde her an gördüğünüz, kimi zaman da sadece
kitaplardan tanıdığınız bitkilerin her biri kendine özgü renklere
ve desenlere sahiptir. Hepsinin üreme şekilleri, içerdikleri nektar
oranı, kokuları birbirinden farklıdır. Kırmızı, beyaz, sarı, turuncu,
pembe, kenarları beyazlı, çift renkli hatta geçişli renklere sahip
gülleri düşünelim. Kuşkusuz bunları gören bir insanın hayranlık
duymaması, bu çiçekleri yaratan Allah'ın sonsuz kudretini kavrayamaması
çok büyük bir körlük olur.
Aynı toprakta yetişmesine, aynı su ile sulanmasına rağmen nasıl
olup da bitkilerde bu kadar çeşitli renklerin ortaya çıktığını hiç
düşünmüş müydünüz?
Allah Rad Suresi'nde
aynı su ile sulanmasına rağmen topraktan farklı ürünlerin çıkmasına
şöyle dikkat çekmektedir:
"Yeryüzünde birbirine yakın komşu kıtalar vardır;
üzüm bağları, ekinler, çatallı ve çatalsız hurmalıklar da vardır
ki, bunlar aynı su ile sulanır; ama ürünlerinde (ki verimde ve
lezzette) bazısını bazısına üstün kılıyoruz. Şüphesiz, bunlarda
aklını kullanan bir topluluk için gerçekten ayetler vardır." (Rad
Suresi, 4)
Yeryüzündeki tüm bitkilerin renkleri ve dış görünümleri, insan
ruhuna en hoş gelecek şekilde yaratılmıştır. Meyvelerde ve sebzelerde
benzersiz bir renk çeşitliliği vardır. Bunun yanı sıra çiçekleri
ve ağaçları düşündüğümüzde de aynı estetik görüntü ve renk çeşitliliği
ile karşılaşırız.
Yeryüzündeki hangi bitkiyi veya hayvanı incelersek inceleyelim,
karşılaştığımız sonuç kusursuz bir yaratılış olacaktır. Yaratmada
ortağı olmayan Allah, tadı, kokusu, rengi, deseni farklı olacak
şekilde bitkileri tüm canlılar için yaratmıştır. Bize düşen Allah'ın
yarattığı deliller üzerinde düşünüp Rabbimize şükretmektir.
|