

 
Proteinin Paketlenmesindeki Mucize
Hücrenin içindeki bilgi derleme hızının bilgisayarlardan milyarlarca
defa daha süratli olduğunu biliyor musunuz?
'…Göklerde ve yerde zerre ağırlığınca hiçbirşey O'ndan uzak (saklı)
kalmaz. Bundan daha küçük olanı da, daha büyük olanı da, istisnasız,
mutlaka apaçık bir kitapta (yazılı)dır.' (Sebe Suresi, 3)
İnsan hücrelerinde üretilen proteinlerin müthiş bir işlem hızına
sahip olması, bilim adamlarının onyıllardır ilgisini çekiyor. Son
yapılan bir çalışmada, protein katlanmasını sanal ortamda inceleyebilmeyi
hedefleyen bilim adamları, bu katlanmayı aşama aşama modellediler
ve işlemleri gerçekleştirecek bir bilgisayar ağı kurdular. Ancak
protein katlanmasında gerçekleşen işlemler o kadar fazlaydı ki,
bunu tam anlamıyla simülasyona yansıtabilmek için tam 30.000 bilgisayar
gerekli oldu.
Bir protein, hücre içinde belli aminoasit türlerinin belli sırayla
ucuca eklenmesiyle oluşur. Aminoasitler bir zinciri meydana getiren
halkalar gibidir. Ancak ortaya çıkan protein basit bir zincir gibi
değildir, çünkü aminoasitler 20 farklı çeşitte bulunur. Belli bir
proteinin oluşması için belli türdeki aminoasitler, belli bir sırayla
dizilmelidir. Bir proteindeki aminoasit sayısı 5 ila 2000 arasında
değişir. Sonuçta ortaya çıkan aminoasit zincirleri, yani proteinler,
üç boyutlu ortamda kendilerine has bir şekilde forma girerler. Bu
biyolojik olaya protein katlanması adı verilir. İnsan vücudunda
yaklaşık 10.000 tür protein bulunur ve bunların her birinin formu
farklı şekildedir. Bir protein ancak sahip olduğu form sayesinde
işlevini görebilir. Bu yüzden aminoasit dizilimindeki en ufak bir
hata, önemli hastalıklara hatta ölüme yol açabilir.
Bu tür hastalıkları önleyebilmek için, protein katlanmasının detaylarının
açığa çıkarılması gerektiğini düşünen bilim adamları, labarotuvarda
bu olayı doğada olduğu şekliyle inceleme şansına sahip olamıyorlar.
Çünkü vücudumuzdaki protein katlanması, saniyenin milyonda birinde
gerçekleşen müthiş hızlı bir süreç.
|