Yarasanın bu muhteşem algılama
yeteneği, sahip olduğu bir sonar sistemine bağlıdır. Yarasa, etrafındaki
cisimleri algılamak için, yüksek titreşimli ses dalgaları yayar.
İnsanlar tarafından duyulamayan bu dalgaların yankıları yarasa tarafından
algılanır ve böylece hayvan, içinde bulunduğu ortamın bir tür "harita"sını
çıkarır. Yarasanın havada uçan küçücük bir sineği algılaması, çıkardığı
seslerin sineğe çarpıp geri dönmesiyle oluşan yankıya dayanmaktadır.
(Harun Yahya, Doğadaki
Tasarım)
Yarasanın sonarla yön bulması, yaydığı seslerin kendisine geri
dönme süresini hesaplaması sayesinde mümkün olmaktadır. Yarasa tiz
sesli çığlıklar atmakta ve kendisine gelen yankılara göre odanın
şeklini tespit etmektedir. Yarasanın çığlığı oda zeminine çarpıp
geri dönmekte, yarasa da bu gidip-gelme süresine göre zeminin uzaklığını
anlamaktadır. Tırtıl ise, odanın zemini üzerinde 0.5 ya da 1 cm.
kadar yükseklik oluşturur. Yani tırtıl yarasaya zeminin genelinden
0.5 ya da 1 cm. kadar daha yakındır. Ayrıca tırtıl çok yavaş olsa
da hareket etmekte, bu da kendine çarpıp yansıyan dalgaların frekansını
değiştirmektedir. Yarasa, bu ufak farkları bile algılayarak yerde
bir tırtıl olduğunu anlayabilmektedir. Yarasa bu işi yaparken hareket
halindedir. Yarasanın böylesine bir hesap yapabilmesi mucizevi bir
davranıştır.
Fizik kurallarına göre, hareket halindeki bir cisme çarpan sesin
frekansı değişir. Bu yüzden, yarasa kendisinden uzaklaşmakta olan
bir sineğe doğru ses dalgaları yaydığında, dönen ses dalgaları yarasanın
duyamayacağı bir aralığa düşecektir. Bu nedenle yarasanın hareketli
cisimleri algılamada büyük zorluklar yaşaması gerekir.
Ancak yarasalarda durum böyle olmaz. Yarasa, bu kuralı önceden
bilircesine, hareketli cisimlere doğru yolladığı ses dalgalarını
ayarlamaktadır. Örneğin yarasa kendisinden uzaklaşan sineğe en yüksek
frekanslı ses dalgasını yollar. Bunun nedeni ses geri döndüğünde
duyamayacağı kadar düşük bir frekansa inmemesini sağlamaktır.
Yarasanın beyninde, sonar sistemini denetleyen iki farklı tipte
sinir hücresi bulunmaktadır. Bunlardan biri yansıyan ultrasonu algılarken,
diğeri bazı kaslara komut vererek yarasanın çığlığını oluşturmaktadır.
Bu iki sinir hücresi beyinde eş güdümlü çalışmaktadır. Yarasanın
çığlığı bulunduğu ortamın durumuna göre frekans değiştirir. Bu şekilde
yarasanın ihtiyacına en uygun şekilde kullanılmış olur.
Yarasadaki sonar sistem son derece kompleks bir yapıdır. Sistemin
çalışabilmesi için tüm ayrıntıların kusursuz bir şekilde var olması
zorunludur. Bunun için, yarasanın aynı anda hem yüksek frekanslarda
ses yayacak yapıya, hem bu sesleri algılayıp analiz edecek organlara,
hem de hareket değişikliklerine göre frekans ayarlaması yapan sisteme
sahip olması gerekir.
Bilim adamlarının uzun uğraşılar sonucu ortaya çıkarabildikleri
yarasanın tüm bu özelliklerini yaratan alemlerin Rabbi olan Allah'tır.
Çevremizde gördüğümüz ve özelliklerini öğrendiğimiz bütün varlıklar
bize Allah'ın üstün yaratışındaki mükemmelliği göstermektedir. Allah'ın
kusursuz yaratışı Kuran'da şu şekilde bildirilmiştir:
"O Allah ki, yaratandır, (en güzel bir biçimde)
kusursuzca var edendir, 'şekil ve suret' verendir. En güzel isimler
O'nundur. Göklerde ve yerde olanların tümü O'nu tesbih etmektedir.
O, Aziz, Hakimdir." (Haşr Suresi, 24)
Yarasa Sonarı Teknolojinin ilerisinde
Araştırmacılar yarasa sonarının sınırlarını keşfettiler. Yarasanın
sahip olduğu sonar sisteminin, insan yapımı sonar teknolojisinden
kat kat üstün olduğu ortaya çıktı.
Yarasa, saniyenin 2 milyonda biri gibi çok kısa aralıklarla, 0.3
milimetre çözünürlükte, insan kulağıyla duyulmayan sesler gönderiyor.
Sonra bunları özel sistemi ile toplayarak cisimlerin yerini belirliyor
ve bulunduğu yerin haritasını çıkarıyor.
Bilim adamları teknolojik sınırları aşmış olan bu özellikleriyle,
yarasa sonarının şu anda gemilerde kullanılan sonar teknolojisinden
kat kat ileri olduğunu ifade ediyorlar.
Bilindiği gibi sonar sistemi, denizaltıları tespit için vazgeçilmez
bir yöntemdir. Bu yüzden ABD Savunma Bakanlığı, yarasa sonarındaki
çalışma prensiplerini kendi sonarlarında uygulamak için harekete
geçti. Ünlü Amerikan bilim dergisi Science'ın verdiği habere göre,
Bakanlık bu proje için özel bir ödenek tahsis etti.
Bilimsel araştırmalar, yarasalardaki yaratılış mucizelerinin yeni
örneklerini ortaya çıkarıyor. Araştırmacılar ise, yarasa sonarı
ile aynı derecede bir teknolojiye ulaşmalarının imkansız olduğunu
itiraf ediyorlar.
Her haliyle çok üstün bir yaratılışın delili olan yarasa sonarı,
şu anki teknolojiyle taklit edilmesi imkansız gibi görünen bir sisteme
sahip. (www. hayvanlaralemi.net.)
|