


Dev Okyanuslar Isı Dengesini Nasıl Ayarlıyor?
Suyun
gizli ısısının ve termal kapasitesinin diğer sıvılara göre çok yüksek
olması da denizlerin karalara göre daha geç ısınıp daha geç soğumalarını
sağlar. Bu nedenle Dünya'da kara üzerindeki ısı farklılıkları en
sıcak yer ile en soğuk yer arasında 140°C'ye kadar çıkarken, denizlerin
ısı farklılığı en fazla 15-20°C arasında değişir. Aynı durum gece-gündüz
arasındaki ısı farkında da yaşanır. Karada, gece ile gündüz arasındaki
fark, kurak ortamlarda 20-30°C'ye kadar çıkarken, denizlerde en
fazla birkaç derecelik bir ısı farkı olur. Sadece denizler değil,
atmosferdeki su buharı da çok büyük bir denge sağlamaktadır. Gece-gündüz
arasındaki ısı farkının, su buharının çok az bulunduğu çöllerde
çok fazla, deniz iklimi yaşayan yerlerde ise çok daha az olması
bunun bir sonucudur.
Bundan başka suyun termal iletkenliği,
yani ısıyı iletebilme yeteneği de bilinen diğer herhangi bir sıvıdan
en az dört kat daha yüksektir. Buzun ve karın termal iletkenlikleri
ise düşüktür. Suyun bu özelliği de çok önemli bir işlev görmektedir.
Buz, havadaki soğuğu, altındaki su tabakasına çok az iletir. Böylece
dışarıdaki hava –50°C'yi bulsa bile, denizin üstündeki buz tabakası
1-2 metreyi geçmez. Foklar, penguenler ve diğer kutup hayvanları,
bu sayede denizin üstündeki buzu delip alttaki suya ulaşabilirler.
Suyun bu kendine özgü termal özellikleri
sayesinde, kış ile yaz ya da gece ile gündüz arasındaki sıcaklık
farkı daima insanların ve diğer canlıların dayanabileceği bir sınırda
kalmaktadır. Dünya üzerindeki su miktarı, karalara oranla daha az
olmuş olsaydı, gece ile gündüz sıcaklıkları arasındaki fark çok
artacak, karaların büyük kısmı çöle dönecek ve yaşam imkansızlaşacak
ya da en azından çok zorlaşacaktı.
Okyanuslar güneş ışınlarını karadan daha
az yansıtır, böylece karalardan daha fazla güneş enerjisi alır,
ama bu ısıyı kendi içinde karalara göre daha dengeli biçimde dağıtır.
Bu sayede okyanuslar daha sıcak olan ekvator bölgelerini serinleterek
aşırı sıcak olmalarını, kutup bölgelerinin soğuk sularını da ısıtarak
aşırı soğuk olmalarını ve bunun sonucunda da tamamen donmalarını
engeller. (www.evreninyaratilisi.com)
|