

 
Mars Yolculuğu ve Kelebekler
'Mars yolculuğu
ve kelebekler arasında nasıl bir ilişki olabilir?" Bu sorunun cevabını
kelebeklerin aeoro-dinamik yeteneğini detaylarıyla keşfeden bilim
adamları veriyor.
Yapılan son bir araştırma, harika desenlere sahip kelebeklerdeki
üstün aerodinamik yeteneği ortaya çıkardı. Tam 12 yıldır böcek uçuşunun
aerodinamiğini inceleyen Oxford Üniversitesi'nden Dr. Adrian LR
Thomas, uçuş sırasında kanatların havayla nasıl bir etkileşim içinde
olduğunu izleyebilmek için özel bir rüzgar tüneli geliştirdi. Tamamlanması
3 sene süren bu tünel, yapay bir çiçeğe doğru uçan kelebeğin kanat
hareketlerini izlemek için kullanılıyor. Tünelin içinde çiçeğe doğru
kanat çırparken kelebeğin kanatlarına doğru renkli duman üfleniyor.
Renkli dumanın kanatlarla karşılaştıktan sonra aldığı şekiller incelenerek
kanatların havayla nasıl bir etkileşim içinde olduğu anlaşılıyor.
Bu arada yüksek hızda kayıt yapan bir dijital kamerayla kelebeğin
hareketleri kaydediliyor.
Dr. Thomas ve yardımcısı Dr. Robert Srygley bu tüneli kullanarak,
Kızıl Amiral olarak bilinen Vanessa Atalanta türüne ait kelebekleri
incelediler. Kelebeğin görüntülerini izlediklerinde böceğin aerodinamik
yeteneği karşısında hayrete düştüler. Kanat hareketlerini ve duman
şekillerini karşılaştıran bilim adamları, kelebeğin değişen hava
a-kımlarına fazla enerji tüketmeksizin, kolayca uyum sağladığını
belirtiyorlar. Buna göre, kelebekler hava akımlarını karşılamada
o kadar yetenekli ki, kanatlarını 6 farklı şekilde çırpıyor ve döndürebiliyorlar.
Kanatlarıyla yaptıkları özel hareketler sayesinde havada minik hortumlar
oluşturuyor böylelikle ekstra kaldırma gücü sağlamış oluyorlar.
Araştırmalarının sonuçları Nature dergisinde yayımlanan Thomas ve
Syrgley, bu konuda şunları söylüyor: "Kelebeklerin kanat çırpma
hareketleri rastgele, kararsız bir gezinme değil. Bu hareketler
geniş bir dizi aerodinamik mekanizmanın hünerli bir şekilde kullanılmasından
ortaya çıkıyor" (http://
news.bbc.co.uk/2/hi/science/nature /2566091.stm)
Kelebeğin havadaki hareketleri akrobasi uçuşu yapan pilotların
hareketlerine benzetiliyor. Dr. Thomas, kelebeklerin bu hareketleri
yaparken yorulmadıklarını belirtiyor. Bir atın yürüme, koşma ve
dört nala koşma arasındaki geçişleri kolaylıkla yapabilmesi gibi
kelebekler de kendi isteklerine göre bir uçuş tarzı ortaya koyabiliyorlar.
Kelebek uçuşundaki bu yetenekte kanatlardaki özel tasarımın yanı
sıra, kanat hareketlerini düzenleyen sinir sistemi de önemli rol
oynuyor. Kanatların hangi hızda ve hangi yönde döneceklerini belirleyen
bu sistem, uçaklardaki elektronik sistemlere benzetiliyor.
|