Eşq əhli olan şiddətli imtahan olunar. Böyük eşq böyük əziyyətlə birlikdə hərəkət edər. Eşqi cılız olanın imtahanı da cılız, zəif olar.
Mən hər zaman məzlumların hamisiyəm. Harada məzlum varsa onu qoruyaram.
Şans, kortəbii təsadüf mənasını verər. Şans deyilən şey yoxdur. Təvafüq vardır, Allahın rast gətirməsi vardır.
İmtahanın sirrini ətraflı izah etmək lazımdır. Kafirlər və münafiqlər imtahan üçün xüsusi olaraq yaradılıb. İmana hücum edəcək fəlsəfələrin olması, dərin dövlətlərin zalımlığı, münafiqlərin ayrı, kafirlərin ayrı mövcudluğu imtahanın mükəmməlliyidir.
Hz. Musanın həyatı həmişə əziyyət içində olduğu üçün çox sevirik. Hz. Yusif deyildiyi zaman ağıla ilk zindan gəlir. O əziyyətə səbir göstərməsini sevirik. Hz. Əlinin dəliqanlı olmasını çox sevirik. Heybər qalasının qapısını sökməsi, 17 yerindən yaralanıb vuruşması sevgini qat-qat artırır. Hz. Əyyub sanki sevginin kitabını yazıb, çəkdiyi bütün əziyyətə baxmayaraq, əsla səsini çıxartmır, gözəl şəkildə səbir edir.
Hz. Əbu Bəkir zərrə qədər də olsa narahat olmadan bütün malını və mülkünü Allah rizası üçün verir, kasıb yaşamağı qəbul edir.
Allahın sənətini müəllim kimi yox, heyrət məqamında izah etmək lazımdır. Heyrətdən heyrətə düşərək izah etmək lazımdır.
İmtahan şirin olsa sonu acı olar. Yüngül imtahan gözləməsinlər, Axırzamandayıq. Allah böyük sevgi istəyir. İmtahan nə qədər şiddətlidirsə, sevgi o qədər böyükdür. Cənnətin bəzəyi sevgidir, sevgi böyük olmalıdır ki, cənnət mənalı olsun. İmtahanın müddəti qısadır, cənnət isə əbədidir. Əbədi böyük sevgi üçün imtahan güclü olmalıdır. Əziyyətə etiraz etmək olmaz.
Tayyib hocam bu vətənin övladıdır, bir səhvi olduqda hər kəs söyləyər, tənqidə açıqdır. Lakin mənəvi dəstək vermək, sahib çıxmaq çox əhəmiyyətlidir.
Ənənəvi inanca sahib olanların bəziləri Mehdini qorxuducu, qatı bir insan kimi görürlər. Halbuki Mehdi həlimdir, sevgi insanıdır.
Yaxın Şərq bataqlığı deyirlər, bu yanlış ifadədir. Yaxın Şərq imtahan sahəsidir deyilməlidir. Bura peyğəmbərlər torpağıdır, Mehdi Məsih buradan çıxacaq, imtahan buna görə çətin olur.
Sevgisiz, ədəbsiz və kobud bir nəslin yetişməsi bir növ mənəvi fəlakətdir. Keyfiyyətli nəsil yetişdirilməsi üçün xüsusi səfərbərlik lazımdır. Sevgisiz və kobud danışan gəncləri də həmişə xəbərdar etmək lazımdır. Belə etmə, sevgini öyrən demək müsbət təsir göstərər. "Gözəl qardaşım belə demək əvəzinə, gözəl şəkildə de" deyə həmişə xəbərdar edin. Bir müddət sonra bunun müsbət təsiri görüləcək. Sevgini bilməyənlərə sərt üslubla cavab vermək heç vaxt doğru olmaz. Sevgini öyrətmək lazımdır.
İmtahanda ən mühüm məsələ Allahın sənətini unutmamaqdadır. Məsələn, bir yarpaqdakı ağıl insan ağlından minlərlə qat üstündür. Hətta tək bir toz zərrəsində belə nəhəng həyat var. Bakteriyalarda böyük ağıl var. Allahın sənəti çox heybətlidir. Bəzi insanlar Allahın sənətini düşünməkdən qaçırlar, az düşünməyin lazım olduğunu zənn edirlər. Halbuki Allah ətraflı düşünməyimizi istəyir.
Cəhənnəm əhlinin şüuru açıq kimi görünür, lakin qapalıdır. Onlar ölüdürlər. Allah bunu xüsusilə bildirir.
Qiyamətdən əvvəl yaşayacaq son müsəlman nəslin imtahanı çox fərqli olacaq. Onlar özlərini tamamilə gizlədəcək.
Allah istəsə İslam əxlaqı dərhal hakim ola bilər, lakin müddət uzun olur, niyə? Çünki imtahan əhatəli olsun, savabı çox olsun deyə.
İmtahan olmadıqda, təfərrüatlar olmadıqda cənnətin qiymətini anlamaq da, Allahın sənətini anlamaq da mümkün olmur. Adi imtahan olsa adi cənnət həyatı olar. İmtahan nə qədər qarmaqarışıq olsa, həyat o qədər gözəl olar, sevgi o qədər böyük olar. Allah xüsusən Axırzamanda yüksək imtahan istəyir. İmtahan nə qədər yüksəkdirsə, insanın cənnəti də o qədər yüksəkdir.
Adi imtahan olunsaq dünyanın da, cənnətin də mənası olmaz. Təhsilin mükəmməl olması üçün Allah hər cür şəraiti yaradıb. Yaralanmadan, xəstələnmədən, əziyyət olmadan asan yaşayıb axirətə getmək olmaz. İmtahan çətin və ətraflı olmalıdır, bu təfərrüatların içində gözəlliyi tapmaq vacibdir.
Allahın yaratması inkar edildikdə, təsadüflər sizi meydana gətirdi yalanı deyildikdə fəlakətlərin qapısı açılmış olar. İncəsənət də yox olar.
Demək olar ki, heç bir incəsənət xadiminin qalmamağı çox böyük fəlakət kimi görülməlidir. Bu, insanların dilə gətirmədiyi ən dəhşətli vəziyyətlərdən biridir.
Allahın sənətini bilmək çox mühüm məsələdir. Allahın sənətini bilmək, yadda saxlamaq və heyrətini yaşamaq üçün dua etmək lazımdır. Allahın sənətinin heyrətini yaşamamaq bir növ mənəvi xəstəlikdir. Allahın sənətinə heyranlıq duymaq imani dərinliklə mümkün olar.