DHËNIA PAS TË MIRAVE TË KËSAJ BOTE

Gjatë jetës, kemi synime të caktuara që dëshirojmë të arrijmë: pasuri, bollëk, status më të mirë, si dhe grua dhe fëmijë. Këto janë mes caqeve më të zakonshme që i kanë gati të gjithë njerëzit. I gjithë planifikimi dhe përpjekjet janë të bëra me qëllim të arritjes së këtyre caqeve. Pavarësisht nga vetë fakti i padiskutueshëm se çdo gjë ka prirje për plakje dhe zhdukje, njerëzit nuk munden që të përmbahen nga lidhshmëria që kanë ndaj sendeve. Vetura e re një ditë del nga moda; për shkaqe natyrale, fermat e pasura bëhen shterpë; një person i bukur me kohë humb bukurinë e vet. Mbi të gjitha, çdo njeri mbi këtë tokë vdes, duke i lënë të gjitha pas vetes. Përkundër këtyre fakteve të pakundërshtueshme, njeriu shfaq përkushtim të pashpjegueshme për pasuri.

Ata që kalojnë jetën e tyre me përkushtim të verbër pas të mirave të kësaj bote do të kuptojnë se ata e kanë kaluar tërë jetën e tyre pas iluzioneve. Ata do të kuptojnë situatën e tyre qesharake pasi të vdesin. Vetëm atëherë qëllimi përfundimtar i jetës, me qenë shërbëtor i Allahut, do të jetë i qartë për ta.

Allahu në Kur’an tregon për këtë “lidhshmëri të thellë” në ajetin si vijon:

Të gjitha çështjet e kësaj bote – pasuria, gratë, fëmijët dhe afarizmi – i mbajnë njerëzit shumë të zënë në këtë jetë. Sidoqoftë, nëse do të mund ta kuptonin fuqinë dhe mençurinë e Allahut, ata do ta kishin ditur se gjërat që u janë dhënë njerëzve janë vetëm mjete për të fituar kënaqësinë e Tij. Kështu, ata do të kuptonin se qëllimi kryesor i njeriut është që të jetë shërbëtor i Tij. Por, ata që nuk kanë besim të vërtetë në Allahun kanë vizion të paqartë dhe kuptim të mangët të ekzistimit të tyre për shkak të ambicieve për këtë botë. Ata presin gjëra të mëdha nga kjo jetë me të meta.

Është befasuese se njeriu harron krejtësisht për ahiretin, që është vendbanim më i përsosur përfundimisht më superior për të, dhe ai është i kënaqur me këtë botë. Nëse dikush nuk e ka besimin e plotë, bile edhe ekzistimi i një “probabiliteti” të lehtë për botën e ahiretit duhet ta bëjë atë që, së paku, të mendojë me një qëndrim më të matur.

Besimtarët, nga ana tjetër, janë plotësisht të vetëdijshëm se kjo nuk është, në asnjë mënyrë, një “probabilitet”, por një realitet. Kjo është arsyeja pse jetët e tyre i shërbejnë qëllimit të çrrënjosjes se mundësisë së vogël për të shkuar në ferr; përpjekjet e tyre janë kryekëput për arritjen në parajsë. Ata e dinë qartë se dëshpërimi që do të ndiejnë në ahiret pas kalimit të jetës pas dëshirave të kota do të jetë i hidhur. Ata gjithashtu janë të vetëdijshëm se grumbullimi i pasurisë, siç është llogaria e tejmbushur bankare, veturat dhe shtëpitë luksoze, nuk do të pranohen si shkëmbim me dënimin e përjetshëm. Bile, asnjë familje apo shok i ngushtë nuk do të jenë të pranishëm që të shpëtojnë dikë nga mjerimi i përhershëm. Në të kundërtën, çdo shpirt do të përpiqet që të shpëtojë veten. Sidoqoftë përkundër tërë kësaj, shumica e njerëzve mendojnë se jeta nuk vazhdohet ahiret, dhe me zili e përqafojnë këtë botë. Allahu thotë në ajetin si vijon:

Lakmia pas pasurisë së kësaj bote është, padyshim, fshehtësia e sprovës. Allahu i krijon të gjitha gjërat që Ai i dhuron njeriut me një stërhollim të madh, e ato janë vetëm për një kohë të shkurtë. Kjo është vetëm për të bërë njeriun që të mendoj dhe të krahasojë gjërat që i janë dhënë në këtë botë me ato ahiret. Kjo është “fshehtësia” për të cilën po flasim. Jeta në tokë me të vërtetë është madhështore; është tërheqëse dhe e shumëngjyrshme dhe kështu zbulon madhështinë e krijesave të Allahut. Që të jetohet një jetë e mirë dhe të kënaqesh në të, padyshim, është ajo çfarë njeriu dëshiron, dhe sigurisht, i lutet Allahut për këtë gjë. Por kjo nuk duhet të jetë qëllimi përfundimtar, pasi synime të tilla në jetë nuk janë më të rëndësishme se arritja e kënaqësisë së Allahut dhe parajsa. Prandaj, njeriu kurrë nuk duhet të harrojë qëllimin e tij kryesor, derisa kënaqet me të mirat e këtyre dhuratave. Për këtë çështje Allahu paralajmëron njeriun në ajetin e mëposhtëm:

Kjo dashuri e madhe për gjërat e kësaj bote është njëra ndër arsyet pse njeriu harron ahiretin. Kjo është edhe një pikë që duhet mbajtur në mend: njeriu kurrë nuk e gjen lumturinë e vërtetë në asnjërën nga gjërat e kësaj bote që i lakmon në këtë botë apo të ndonjë pajisje që ai përpiqet të ketë. Kjo është kështu për shkak se dëshirat e pashtershme është shumë vështirë të plotësohen. Pa marrë parasysh se sa dikush ka, dëshirat egoiste kurrë nuk marrin fund. Në mënyrë tipike, gjithmonë kërkon më mirë dhe më tepër. Ky është shkaku pse njeriu nuk mund të gjej qetësi ose kënaqësi në këtë botë.

A ekziston pasuria e vërtetë në këtë botë?

Shumica e njerëzve supozojnë se mund ta kthejnë jetën e tyre në një jetë të përsosur kur të vendosin që ta bëjnë atë. Bile, ata thjeshtë supozojnë se arritja e cilësisë së lartë të jetës është e mundur duke pasur më shumë para, standarde më të mira të jetës, familje të lumtur, si dhe një status të shkëlqyeshëm në shoqëri. Por ata njerëz që i përkushtojnë tërë kohën për të siguruar gjërat e tilla, qartë janë duke bërë gabim. Së pari, ata vetëm përpiqen që të arrijnë paqe dhe lumturi në këtë botë dhe harrojnë ahiretin. Pavarësisht nga fakti se qëllimi i tyre është që të bëhen shërbëtorë të Allahut në këtë botë dhe të jenë falënderues për atë çfarë iu është dhuruar, ata kalojnë jetën në përmbushjen e dëshirave të tyre të kota.

A drawing of a Mayan monument in Honduras. (Bottom) The current state of the same monument, once the symbol of a magnificent civilisation. The comparison reveals a striking fact: no magnificence is immune to destruction in this world.

Allahu e lajmëron njeriun për lakminë e parëndësishme dhe mashtruese të kësaj bote në Kur’an:

Mosbesimi në ahiret apo të kuptuarit e tij si mundësi të largët është gabimi fondamental i shumë njerëzve. Ata besojnë se kurrë nuk do të humbin pasurinë e tyre. Krenaria bën që të largohen nga nënshtrimi ndaj Allahut dhe t’i kthejnë shpinën premtimit të Tij. Fundi i këtyre njerëzve tregohet si vijon:

Historia ka qenë dëshmitare e shumë njerëzve të tillë. Mbretërit, perandorët dhe faraonët kanë menduar se mund të sigurojnë pavdekshmërinë përmes pasurisë së tyre përrallore; mendimi se ekziston diçka më e vlefshme sesa pasuria dhe fuqia kurrë nuk ju ka shkuar ndër mend. Kjo mendësi e cekët i ka devijuar këta njerëz, që ishin të mahnitur me pasurinë dhe fuqinë e tyre. Sidoqoftë, të gjithë këta jobesimtarë kanë përjetuar përfundim të tmerrshëm. Në Kur’an, Allahu na tregon për ta:

Këta njerëz në të vërtetë shpërfillin pikën vendimtare. E gjithë pasuria dhe çdo gjë e konsideruar e rëndësishme, i takon Allahut. Allahu, Poseduesi i vërtetë i pasurisë, u shpërndanë pasurinë e Tij të pafundme atyre që Ai dëshiron. Si përgjigje, nga njeriu pritet që të tregojë falënderimin e tij ndaj Allahut dhe të bëhet shërbëtor besnik i Tij. Duhet mbajtur në mend se askush nuk mund t’i kufizojë pasurinë e atij që Allahu i ka dhuruar. Në të njëjtën mënyrë, nëse dikush është i privuar nga pasuria, askush përpos Allahut nuk mund ta mbështes. Kështu, Allahu i fut në sprovë njerëzit e vet. Sidoqoftë, ata që harrojnë Krijuesin e vet dhe ditën e gjykimit nuk i kushtojnë vëmendjen ajetit:

These are some of the stories of communities that We relate to you: of them, some are standing, and some have been mown down (by the sickle of time). (Surah Hud: 100) Only a theatre survives from the glorious ancient Roman metropolis, which is now replaced with a totally different look. (Right) The current situation of the same theatre. Today, there is no trace of anyone having lived there in glory.

A janë të rëndësishëm pasuria dhe statusi në këtë botë?

Shumica e njerëzve besojnë se jeta në mënyrë të përsosur paqësore mund të arrihet në këtë botë. Kjo mendësi sugjeron se njeriu mund të gjej lumturinë e vërtetë dhe të fitojë respekt nga të tjerët nëse bëhet i pasur. Mendësi e njëjtë besohet se kur të arrihet kjo, do të zgjasë deri në fund të botës. Por, e vërteta qëndron ndryshe. Njeriu kurrë nuk do të mund të arrijë jetën e ëndrrave të veta duke harruar Krijuesin e vet dhe ditën e gjykimit. Për shkak se derisa ai të realizon një cak, ai mendon për caqe tjera. Nuk i mjafton që është duke fituar shumë, ai vazhdon me aktivitete të reja. Ai nuk kënaqet me banesën e re posa të shoh që fqinji i tij e ka shtëpinë më të dekoruar, apo ndryshe, për shkakun se e ka shtëpinë e dizajnuar me modelin nga viti i kaluar, e që më nuk është në modë, bën që ai ta ri-dekorojë. Psikologjia e jobesimtarëve shumë qartë shpjegohet në ajetin e ardhshëm:

Personi me mendje të mprehtë dhe kuptim të pastër duhet të dijë se ata që kanë disa shtëpi me më shumë dhoma se sa banorë, vetura luksoze apo veshje përrallore janë të aftë që të përdorin vetëm një pjesë të pasurisë së tyre. Nëse e ke shtëpinë më të madhe në botë, a është e mundur që të kënaqesh me komforin e secilës dhomë në të njëjtën kohë? Gjithashtu, nëse ke gardërobë të modës së fundit, sa tesha mund t’i veshës gjatë ditës? Pronari i një shtëpie me shumë dhoma, në kushtet e kohës dhe hapësirës mund të qëndrojë në një kohë vetëm në një dhomë. Nëse të ofrohen të gjitha gjellët e ndonjë kuzhine të njohur, barku juaj nuk mund t’i zë më shumë se disa nga ato gjellëza; dhe nëse mundohesh që të hash më shumë, rezultati do të jetë më shumë torturë sesa kënaqësi.

Lista do të mund të zgjatej edhe më tej, por fakti më i madh është se njeriu është i destinuar në një kohë të kufizuar të jetës në të cilën mund të shijoj luksin e pasurisë së tij. Njeriu shpejt shkon kah fundi i tij, sidoqoftë ai mezi e kupton këtë gjatë jetës së tij dhe mendon se pasuria e tij do t’i sjell atij lumturi të amshueshme, siç tregon ajeti:

Njeriu është i hipnotizuar me fuqinë e pasurisë së vet dhe kur përballet me fundin e tij në ditën e gjykimit, ai do të përpiqet t’i ikë dënimit duke e falur pasurinë e vet:

Sidoqoftë, disa njerëz janë të vetëdijshëm se pasuria, prosperiteti dhe fatin i mirë janë nën kontrollin e Allahut. Nga kjo, ata janë të vetëdijshëm se shkalla dhe statusi janë gjëra qesharake. Vetëm këta njerëz sinqerisht e kuptojnë se kjo pasuri nuk do t’i shpëtojë ata në ahiret. Prandaj, ata nuk jepen pas sendeve të vlefshme të kësaj bote. Shfaqja e arrogancës nuk është tipar që pret prej këtyre njerëzve aq modestë. Duke mos harruar kurrë ekzistencën e Allahut të Plotfuqishëm i bën ata që të jenë falënderues për çdo gjë që ai iu jep. Si përgjigje për sjellje të tillë, Allahu premton jetë të ndershme dhe të rehatshme për ta. Njerëzit që besojnë Allahun dhe të qenurit shërbëtorë të Allahut është qëllim përfundimtar i jetës së tyre, janë të vetëdijshëm se nga gjërat e kësaj bote mund të kenë përfitim vetëm një kohë të caktuar dhe se mallrat e kësaj bote janë të pavlefshme në krahasim me bollëkun e premtuar të përhershëm. Pasuria kurrë nuk i bën këta njerëz të jepen pas kësaj bote. Bile në të kundërtën, ata i bëjnë më falënderues dhe më afër Allahut. Ata punojnë drejtësisht me çdokënd dhe çdo çështje, dhe mundohen, me çfarë Allahu iu ka dhënë, që të fitojnë kënaqësinë e Tij. Më me dëshirë se sa të kënaqen nga pasuria e kësaj bote, ata synojnë t’i arrijnë vlerat kur’anore që pritet nga ata, duke qenë plotësisht të vetëdijshëm se statuti dhe lëvdata janë të rëndësishëm në prani të Allahut. Profeti Sylejman na jep një shembull për të gjithë njerëzit si një besimtar i ndershëm duke shfaqur tipare të tilla në jetën e tij. Të poseduarit e një pasur pasurie të madhe dhe sovraniteti, Sylejmani qartë tregon pse e ka ndjekur këtë pasuri:

Dështimi që të kuptohet pse mallrat e kësaj bote janë krijuar në këtë botë shpien njerëzit të harrojnë se ata do të mund të përdorin pasuritë e kësaj bote vetëm për 60-70 vjet, nëse kanë aq jetë të paracaktuar, e atëherë do t’i lënë mbrapa shtëpitë, veturat dhe fëmijët e tyre. Ata nuk mendojnë se do të varrosen të vetmuar. Gjatë gjithë jetës së tyre ata kanë vrapuar për pasuri në të cilën kurrë nuk do të kënaqen.

Sidoqoftë, ata që e konsiderojnë pasurinë si shpëtimtar dhe e neglizhojnë ekzistimin e Krijuesit të tyre do të vuajnë në të dy botët:

Kur’ani lajmëron fundin e tyre që demonstrojnë lakmi të pashuar ndaj pasurisë:

Pasuria e vërtetë u takon atyre besimtarëve që kurrë nuk kanë shfaqur interes personal në pasuritë e kësaj bote dhe që më të vërtetë besojnë se vetëm Allahu i jep të gjitha njeriut. Këta në të vërtetë janë njerëzit e pasur në këtë botë; ata nuk e kufizojnë jetën e tyre në vetëm 50-60 vjet. Besimtarët angazhohen në tregtinë më të mirë me arritjen e parajsës në këmbim me jetën e kësaj bote. Ata preferojnë pasurinë e amshueshme në vend të asaj të përkohshmes. Allahu na informon në lidhje me këtë në ajetin në vijim:

Mospërfillja e këtyre fakteve, ata që “kapen pas” kësaj jete së shpejti do të kuptojnë qartë se kush është në rrugë të vërtetë.

Martesa

Martesa konsiderohet si një pikë kthesë e rëndësishme në jetë. Secila vajzë apo djalë shpreson që të takojë personin e ëndrrave të veta. Bashkëshorti i mirë është synim madhor në jetë dhe të rinjtë janë gati të “indoktrinuar” me rëndësinë e gjetjes së atij të vërtetit. Sidoqoftë, marrëdhëniet mes mashkullit dhe femrës bazohen krejtësisht në terrenet e pathemelta të shoqërive injorante, gjegjësisht në shoqëritë ku njerëzit nuk e pranojnë mënyrën e jetës nga Kur’ani: “miqësitë” janë vetëm marrëdhënie romantike në të cilën të dy gjinitë kërkojnë kënaqësi emocionale. Por, martesat zakonisht bazohen në përfitimet të dyanshme materiale. Shumë femra mundohen që të gjejnë një “mashkull të suksesshëm” që mund të ofrojë standard të lartë jetese. Për këtë arsye, një vajzë e re shumë lehtë mund të pranojë që të jetë grua e përjetshme e dikujt për të cilin ajo nuk ndien dashuri. Nga ana tjetër, atë që mashkulli shpesh e kërkon në femër është “bukuria”.

Deri më tani përsiatja pas pikëvështrimit të një shoqërie injorante shpërfill faktin përfundimtar: të gjitha këto vlera materialiste janë të gjykuara në zhdukje; Allahu mund ta ndryshojë fatin e dikujt për një moment. Në të njëjtën mënyrë, nuk nevojiten më shumë se disa sekonda që të humbet bukuria; dhe si banorë qyteti, p.sh., udhëtimi për në punë dhe prapa në çdo kohë mund të pengohet me ndonjë aksident që mund të len vërraga të tmerrshme dhe permanente në fytyrë. Koha, ndërkohë, lë dëme të pakthyeshme në shëndetin, fuqinë dhe bukurinë tonë. Nën kushte aq të paparashikueshme, çfarë pasojash mund të ketë në një sistem që bazohet vetëm në vlerat materiale? P.sh., paramendo njeriun i cili martohet me një femër vetëm për shkak se e ka mahnitur me bukurinë e saj. Çfarë do të mendojë nëse fytyra e saj do të lëndohej keq në ndonjë aksident? A do ta lerë atë kur të fillojnë të shfaqen rrudhat në fytyrën e saj? Përgjigjet padyshim zbulojnë bazën e paarsyeshme të mendimit materialist.

Martesa bëhet e vlefshme kur planifikohet vetëm për të fituar kënaqësinë e Allahut. Përndryshe, ajo bëhet barrë në të dy botët. Nëse jo në këtë botë, njeriu përfundimisht do të kuptojë në ahiret, se kjo ka qenë mënyrë e gabuar për shpirtin njerëzor. Por, atëherë do të jetë shumë vonë; në ditën e gjykimit, ai do të ketë gruan e vet, me të cilën ka qenë shumë i afërt në këtë botë, si pagesë për shpëtimin e vet. Llahtaria e asaj dite do t’i bëj të gjitha marrëdhëniet e kësaj bote të pakuptimta. Allahu na jep sqarim për marrëdhëniet mes anëtarëve të familjes së ngushtë në ditën e gjykimit në ajetin në vijim:

Është evidente nga ajeti se njerëzit nuk do të jepen më pas grave, shokëve, vëllezërve dhe motrave në ditën e gjykimit. Në përpjekjet e tyre të kota që të shpëtojnë, secili do të jetë i gatshëm që të paguajë me familjen e vet të ngushtë apo të gjerë si pagesë për shpëtim personal. Bile, këta njerëz do të mallkojnë njeri tjetrin pasi ata nuk e kanë paralajmëruar për këtë fund të tmerrshëm. Në Kur’an, kështu tregohet rasti i Ebu Lehebit që meritoi dënimin e përjetshëm në ferr dhe gruas së tij:

Tipi i martesës që është e pranueshme tek Allahu është, megjithatë, e bazuar në kritere krejtësisht të ndryshme. Ndryshe nga martesat e zakonshme në një shoqëri injorante, ku njerëzit janë mospërfillës ndaj fitimit të kënaqësisë së Allahut, si kriter nuk llogaritet paraja, fama apo bukuria por martesa me qëllim të fitimit të kënaqësisë së Allahut. Për besimtarët, kriteri i vetëm është takwa, apo me fjalë të tjera, “shmangia nga të gjitha që janë të ndaluara, përmbushja e të gjithave që janë urdhëruar, si dhe frika nga Allahu”. Si pasojë, besimtari mund të martohet vetëm me dikë që shfaq besnikëri të thellë ndaj Allahut. Njerëzit e gjejnë paqen dhe lumturinë në kësi martese. Ajeti në vijim flet për këtë gjë:

Duke qenë Takwa obligimi i vetëm, besimtarët sigurisht do të kenë jetë të këndshme në ahiret. Pasi ata e përkujtojnë njeri tjetrin për punët e drejta dhe udhëzojnë njëri tjetrin për në parajsë gjatë jetës së tyre, ata do të mbetën miq të ngushtë për tërë amshimin. Marrëdhëniet e tyre përshkruhen në këtë ajet:

Fëmijët

Ambicie madhore e njerëzimit është që të lënë pas djem që do ta mbajnë emrin e familjes në të ardhmen. Sidoqoftë, nëse nuk është synim për të fituar kënaqësinë e Allahut, kjo ambicie do të jetë largimi i njeriut nga rruga e Allahut. Njeriu sprovohet me fëmijët e tij; në këtë kuptim, ajo që pritet nga ai është t’i trajtoj ata ashtu që të fitojë kënaqësinë e Allahut.

Në këtë ajet përdorimi i fjalës “sprovë” ka rëndësi shumë të madhe. Për shumë njerëz, posedimi i fëmijëve është njëra ndër synimet më të rëndësishme në jetë. Por në kuptimin kur’anor, besimtari dëshiron fëmijë vetëm për të fituar kënaqësinë e Allahut. Përndryshe, vetëm për të plotësuar dëshirën e vet për fëmijë, të pasurit fëmijë do të nënkuptonte vetëm përshkrim partneri Allahut. Shembulli i atyre që harrojnë qëllimin e tyre dhe i bëjnë fëmijët si “synimin përfundimtar të tyre” është dhënë në Kur’an:

Besimtarët kërkojnë fëmijë nga Allahu vetëm për kënaqësinë e Tij. Kur kanë kërkuar fëmija, profetët citohen në Kur’an se ata vetëm kanë pasur qëllim të fitojnë kënaqësinë e Allahut. Një shembull është me gruan e Imranit:

Lutja e profetit Ibrahim, gjithashtu është shembull për tërë besimtarët:

Në kuptimin e këtij ajeti, të pasurit fëmijë, nëse synohet pëlqimi i Allahut, është mënyrë e adhurimit të Allahut. Mirëpo, kur synimi i vërtetë është diçka tjetër pos bekimi nga Allahu, atëherë personi mund të ketë pasoja në të dy botët. Besimtarët i pranojnë fëmijët e tyre si individualë që iu janë besuar atyre nga Allahu. Prandaj, nuk e marrin si krenari personale në pamjen, suksesin apo inteligjencën e fëmijëve, duke e ditur se Allahu i ka dhënë ato tiparet atij fëmije. Krenaria e tillë është thjesht një akt i humbjes së rrugës.

Qasja q tillë ka pasoja të paracaktuara në ahiret. Në ditën e gjykimit, dikush mund të jetë i gatshëm që të paguaj me djemtë, gruan e vet apo anëtarët e familjes së ngushtë të tij si pagesë për shpëtim të përhershëm. Dikush dëshiron që t’i shmanget dënimit të dhembshëm menjëherë i braktisë më të dashurit e tij. Por në ditën e gjykimit nuk do të ketë shpresë nga shmangia e dënimit të përhershëm me veprime të tilla.

Për njerëzit në shoqëritë injorante, fëmijët bëhen burim i shumë problemeve jo vetëm në ahiret por edhe në këtë botë. Që nga lindja, rritja e fëmijës bëhet përgjegjësi e madhe për prindërit. Është një përjetim i vështirë për nënën shtatzënë. Së pari, në ditën kur e ka kuptuar se ka mbetur shtatzënë, ajo duhet ta ndërrojë komplet stilin e jetës. Ajo duhet të rishqyrtojë prioritetet. Në këtë aspekt nevojat për fëmijën në bark gjithmonë është e para; mënyra e ushqimit, gjumi, shkurtimisht, e tërë jeta e saj personale ndërron. Kah fundi i shtatzënisë, punët e përditshme dhe lëvizjet e thjeshta trupore bëhen më të vështira për nënën. Mirëpo, vështirësitë madhore fillojnë menjëherë pas lindjes. Nëna kalon tërë kohën e vet duke u kujdesur për fëmijën. Foshnja zakonisht i lejon nënës së vet shumë pak kohë për nevojat dhe detyrat e saja personale. Prandaj, nëna e shpreson kohen kur fëmija të rritet aq sa të kujdeset për vetveten. Ndërkohë, nëna nuk e heton se sa shpejt ka kaluar koha. Nëse e tërë është bërë për të fituar kënaqësinë e Allahut, kjo kohë do të konsiderohej si mënyrë adhurimi. Ndërsa për ata që jetojnë në shoqëri injorante, këto vite nuk janë asgjë tjetër përpos probleme të paarsyeshme.

Prindërit në një shoqëri injorante zakonisht ndiejnë zhgënjim gjatë rritjes së familjes së tyre. I rritur si anëtar i një shoqërie injorante, fëmija në përgjithësi zhvillohet në personalitet të përqendruar në vete. Nën udhëzimin e gabuar të shtytjeve dhe motiveve egoiste, ai tregon interesim në nevojat e prindërve vetëm kur i thuhet që të bëjë. Prindërit e tij, tashmë të vjetër dhe me probleme të pleqërisë, e kuptojnë këtë gjë, por vonë. Sidoqoftë në vitet e hershme të të qenurit prind, ata mendojnë se kur fëmijët e tyre rriten ata do të jenë mbështetja kryesore kur të plaken, por përkundër këtyre shpresave, ata bile mund të gjenden edhe në shtëpinë e pleqve.

Allahu në Kur’an i prezanton njeriut një plan-pune, ashtu që besimtarët të dinë se si të sillen me përgjegjësi ndaj prindërve të tyre. Allahu kërkon respekt dhe mëshirë ndaj prindërve, posaçërisht kur plaken:

Siç kuptuam nga ajetet, rritja e një fëmije në dritën e vlerave kur’anore është punë e respektuar për besimtarët. Por, për jobesimtarët që i detyrojnë fëmijët e tyre që të pranojnë mendësinë e një shoqërie injorante, atëherë kjo është një përpjekje e kotë në të dy botët. Bile, besimtarët prapëseprapë do të fitojnë kënaqësinë e Allahut edhe nëse fëmijët e tyre nuk i pranojnë mësimet nga Kur’ani që ai iu ka dhënë. Prindërit mbajnë përgjegjësinë që fëmijëve të tyre të japin mësimet nga Kur’ani dhe t’i bindin që të besojnë në Allahun. Përpos Allahut, njerëzit nuk kanë mbrojtës apo ndihmëtar tjetër.

Ata që synojnë përfitimet e kësaj bote nga fëmijët e tyre nuk do të marrin kurrfarë ndihme as në këtë botë e as në tjetrën.

Siç u cek më parë, njeriu është krijuar vetëm të jetë shërbëtor i Allahut. Çdo gjë që e rrethon, gjatë tërë jetës së tij, ekziston vetëm për ta sprovuar. Pas vdekjes, njeriu do të gjykohet vetëm sipas veprave të tij. Si kundërpërgjigje për veprat e veta, ai do të shpërblehet me parajsë apo do të dënohet në ferr. Shkurtimisht, pasuria, bukuria ose djemtë nuk vlejnë, por takwa, “frika nga Allahu” është ajo që vlen.