Duanin Yeri və Zamani
Allahın Quranda təsvir etdiyi dua edən adam Allahın özünü gördüyünü, eşitdiyini qavramış, Ona hörmət və qorxuyla boyun əymiş və Onun qarşısında qulluğunu açıq şəkildə qəbul etmişdir.
Qurana baxıldığında duanın müəyyən bir zamanı olmadığı görülər. İnsanı dua etməyə yönəldən hər cür istək, bu ibadətin vaxtının gəldiyinin göstəricisidir. İnsanın istək və ehtiyacları davamlı olduğu üçün duası da davamlı olmalıdır. Yəni duanın müəyyən bir vaxtı, saatı yoxdur.
Ancaq Quranda dua edərkən konsentrasiyasının daha asan təmin ediləcəyi, gündəlik məşğuliyyətlər xaricində qalan saatlara, yəni gecə və səhər namazı vaxtına diqqət çəkilməkdədir. Bir ayədə möminlər "... səhər vaxtlarında bağışlanma diləyənlər" (Ali İmran Surəsi, 17) olaraq təsvir edilməkdə və bu səbəbdən günün bu ən erkən saatının əhəmiyyəti vurğulanmaqdadır. Başqa ayələrdə isə gecə vaxtının, hərəkətli olan gündüzə görə düşünmə, oxuma və duaya daha əlverişli olduğu belə bildirilməkdədir:
"Doğrusu gecə sevinci (gecə ibadəti, insanın iç dünyasında oyandırdığı) təsir baxımından daha qüvvətli, oxumaq daha münasibdir. Çünki gündüz sənin üçün uzun uzadı davam edən işlərin vardır. Rəbbinin adını zikr et və hər şeydən özünü Ona tərəf yönəlt."(Müzəmmil surəsi, 6-8)
Dua üçün müəyyən bir zaman sərhədi olmamasına baxmayaraq, Quranın səhər vaxtına və gecəyə diqqət çəkməsinin böyük hikmətləri vardır. Allah ilə yaxın bir əlaqə quraraq səmimi bir dua ilə günə başlayan möminin gün ərzində Allahın razılığını unutması və ya sərhədlərini gözardı etməsi ehtimalı çox azalar. Günə dua ilə başlayan insan, gün boyunca Allahın özünü izlədiyi şüuru ilə hərəkət edir.
Quranda nəsihət edilmiş olan gecə duası da gün ərzində dünyəvi çətinliklərlə vaxt keçirən insanın öz-özünə bir vicdan mühasibliyi etməsinə vəsilə olar. İnsanın gün ərzində başına gələn və zahirən mənfi kimi gördüyü hadisələri daha hikmətli, təvəkküllü və şüurlu bir şəkildə qiymətləndirməsini təmin edər.
İnsanın gecə saatlarında dua üçün vaxt ayırması, gün ərzində edilən səhvlərin gözdən keçirilməsinə və bu səhvlərdən ötəri tövbə edilməsinə, bağışlanma diləməsinə və gündəlik məşğuliyyətləri insan ruhunda yaratdığı mənfiliklərin qarşısının alınmasına bir vəsilədir.
Dua üçün müəyyən bir məkan da yoxdur. İnsan bazarda, küçədə, avtomobilinin içində, məktəbdə, iş yerində, qısacası hər yerdə dua edə bilər. Dəyişik məkanlarda olmanın hər hansı bir əhəmiyyəti yoxdur. Ancaq əhəmiyyətli olan insanın harada olursa olsun, Allahın özünə şah damarından daha yaxın olduğunu unutmamasıdır. Quranda peyğəmbərlərin hər an və hər yerdə dua etdikləri xəbər verilir. Bir ayədə belə buyurulur:
" Musa onların yerinə qoyunlara su verdi, sonra da kölgəyə çəkilib dedi:" Ey Rəbbim, Sənin mənə nazil edəcəyin xeyirə möhtacam. "(Qəsəs Surəsi, 24)
