Bilim dünyasında insanlık tarihine dair önyargıları sarsan yeni bir keşif daha ortaya çıktı. İspanya’nın güneyindeki Cueva de Ardales mağarasında bulunan ve yaklaşık 65 bin yıl öncesine tarihlenen duvar resimlerinin, Neandertaller tarafından yapıldığı kesin olarak ortaya kondu. Bu bulgu, Neandertallerin yalnızca kaba ve ilkel varlıklar olmadığını, aksine düşünce ve sembol üretme kapasitesine sahip, sosyal ve zeki bireyler olduklarını gösteriyor.
BBC İngilizce haber sitesinde Cebelitarık'taki bir mağarada bulunan bir gravür ile ilgili haberde ise “Giderek artan kanıtlar, Neandertallerin on yıllar önce tasvir edildiği gibi vahşi yaratıklar olmadığını gösteriyor” deniyor. (1)
Bordeaux Üniversitesi’nden araştırmacıların yürüttüğü yeni bir çalışma, uzun süredir “ilkel” olarak nitelendirilen Neandertallerin, insanlık tarihinin en eski sanat eserlerinden bazılarını ortaya koyduğunu gösterdi. Cueva de Ardales mağarasındaki dikitler üzerinde tespit edilen kırmızı pigmentli çizimler, 2018 yılında yapılan bir araştırmada Neandertallere atfedilmiş ve bu durum bilim dünyasında büyük yankı uyandırmıştı. O dönemde yapılan tarihlendirme, bu çizimlerin en az 64 bin 800 yıl öncesine ait olduğunu ortaya koymuştu. (2)
Sanatın Uygulanış Yöntemi ve Bilimsel Analizler
PNAS dergisinde yayımlanan yeni araştırmanın yazarlarından Francesco d’Errico, bu çizimlerin doğal süreçlerle oluşmadığını, aksine bilinçli bir şekilde püskürtme ve üfleme teknikleriyle mağara duvarlarına uygulandığını belirtti. Yapılan detaylı kimyasal analizler, pigmentlerin mağaradaki doğal minerallerle uyumlu olmadığını, dışarıdan getirilen malzemelerle yapıldığını gösterdi. Ayrıca, pigmentlerin mağaranın farklı noktalarına, yaklaşık 10 bin yıl gibi uzun bir zaman dilimine yayılarak uygulandığı tespit edildi. Bu durum, Neandertallerin mağarayı sembolik olarak işaretlemek için farklı dönemlerde tekrar tekrar ziyaret ettiklerini ortaya koyuyor. (3)
Neandertallerin Zihinsel Kapasitesi ve Sembolik Davranışları
Araştırmacılar, bu pigment uygulamalarının doğrudan bir “sanat” olarak adlandırılamayabileceğini, ancak mağaranın sembolik bir anlam kazanmasını sağlamak amacıyla gerçekleştirilen grafiksel davranışlar olduğunu vurguladı. Yine de, bu bulgular Neandertallerin düşünce dünyasının sanılandan çok daha gelişmiş olduğunu gösteriyor. Araştırmacılar, Neandertal sanatını, Sibirya’daki Denisova Mağarası’nda bulunan mamut dişi süslemeler veya Fransa’daki Chauvet-Pont d’Arc mağarasındaki modern insanlara ait duvar resimleriyle doğrudan karşılaştırmanın zor olduğunu belirtiyor.
Ancak yeni bulgu, soyu yaklaşık 40 bin yıl önce soyu tükenmiş Neandertallerin, uzun süredir tasvir edildikleri Homo sapiens'in kaba akrabaları olmadığına dair artan kanıtlara katkıda bulunuyor. (4)
Neandertaller İlkel İnsanlar Değildi
Neandertallerin mağara sanatına dair bu ve benzeri bulgular, evrimci önyargılarla şekillenen “ilkel insan” kavramının geçersizliğini bir kez daha gözler önüne sermektedir. Neandertaller aslında günümüz insanı gibi düşünebilen, estetik kaygılar taşıyan, sembolik anlamlar üretebilen ve sosyal ilişkiler kurabilen tam teşekküllü insanlardır. Onların sanat yapabilmeleri, soyut düşünceye, planlama yeteneğine ve toplumsal bilinç düzeyine sahip olduklarını gösterir. Bu gerçek, insanın yaratılıştan itibaren akıllı, bilinçli ve kültürel varlıklar olduğunu; “ilkelden gelişmişe doğru evrimleşen insan” masalının bilimsel bir dayanağı olmadığını açıkça ortaya koymaktadır. Kur’an’da da insanın yaratılışının en güzel şekilde olduğu, Allah’ın ona ruhundan üflediği ve ona üstün yetenekler verdiği bildirilmiştir (Bakara Suresi, 30-34; Secde Suresi, 7-9). Dolayısıyla, Neandertaller de Allah’ın yarattığı, zeki ve kültürel insan topluluklarından biridir; hiçbir zaman hayali bir “yarı maymun, yarı insan” varlık olmamışlardır.
Bu bulgular, insanlığın geçmişine dair Kur’an’ın bildirdiği hakikatin bilimsel olarak da teyit edildiğini bir kez daha göstermektedir.
Kaynaklar:
(1) Paul Rincon, Neanderthal 'artwork' found in Gibraltar cave, BBC 1 Eylül 2014
https://www.bbc.com/news/science-environment-28967746
(2) France 24, “Un estudio confirma que el antiguo arte en una cueva de España lo hicieron neandertales” 2 Ağustos 2021
https://www.france24.com/es/minuto-a-minuto/20210802-un-estudio-confirma-que-el-antiguo-arte-en-una-cueva-de-espa%C3%B1a-lo-hicieron-neandertales
(3) Africa Pitarch Marti vd., “The symbolic role of the underground world among Middle Paleolithic Neanderthals”, PNAS 2 Ağustos 2021
https://www.pnas.org/doi/10.1073/pnas.2021495118
(4) NTV, “65 bin yıl önceki duvar resimlerini Neandertallerin yaptığı kanıtlandı” 3 Ağustos 2021. https://www.ntv.com.tr/galeri/dunya/65-bin-yil-onceki-duvar-resimlerini-neandertallerin-yaptigi-kanitlandi,gTLCfrVG006GwQES_uUfEA/8
