په‌ شيمانى لة ڕۆژی قيامه‌ تدا


" لة رؤذى دواييدا فوو دةكريَت بة زورِنادا (صور) هةر كةس لة ئاسمانةكان و زةويدا مابيَت خيَرا دةمريَت, مةطةر كةسيَك خودا ويستى لةسةر مردنى نةبيَت, ثاشان فوويةكى تري ثيادا دةكريَتةوة, جا دةستبةجىَ هةر هةموو خةلَك هةلَدةستنةوة سةرثيَو بةسةرساميةوة ضاوةرِوان دةبن. ( ديارة كة خؤرى دنيا نةماوة, زةوى بؤتة طؤرِةثانيَكى فراوان ) ئةوسا بة نووريَك كة خودا فةراهامى دةكات زةوى رِوناك دةبيَتةوة, كارنامةو دؤسيةكانيش داندراون, سةرةتا ثيَغةمبةران و شةهيدان دةهيَندريَن و دادوةرى لة نيَوانياندا ئةنجامدةدريَت بة شيَوةيةكى حةق و رِاستى, بيَطومان ئةوان هيض جؤرة ستةميَكيان ليَناكريَت. هةركةس ئةنجامى كردةوةى خؤى وةردةطريَت بةتةواوى ضونكة ئةو زاتة (خودا) زاناية بةو كاروكردةوانةى كة خةلَكى دةيكةن " [ س – الزمر – 68 – 70 ].

هةموو ئةو خةلَكانةى كة لةسةر رِووى زةويدا ذياون, لة رِؤذى قيامةتدا دووبارة زيندوو دةكريَنةوة. لة ساتى زيندووكرنةوةدا, خوانةناسان سةرليَشيَوا و سةرسام دةبن. ثةروةردطار لة قورئانى ثيرؤزدا ضيرِؤكى ئةو طفتوطؤية سةرسامةى كةلة نيَوان خوانةناسةكاندا رِودةدات لةكاتى زيندووكردنةوةياندا بؤمان دةطيَرِيَتةوة:

" بةسةرساميةكى زؤرةوة دةلَيَن : ئةى هاوار ئةوة كيَ ئيَمةى زيندووكردةوة ؟ كىَ ئيَمةى لة شويَنى رِاكشانمان لة طؤرِةكان دةرهيَنا ؟ ئا ئةمة بةلَيَنى خواى ميهرةبانةو ثيَغةمبةرانيش لة هةوالَدانى ئةو رِؤذةدا رِاستيان كرد " [ س- يس – 52 ].

" ئةوسا ئيتر بةلَيَى رِاستى نزيك دةبيَتةوة و دةست ثيَدةكات, ئينجا دةبينيت ضاوى ئةوانةى بىَ باوةرِن زةق دةبيَت ( دةلَيَن ) قوربةسةرمان, ضاك غافل بووين لةم رِؤذة, نةك هةر ئةوة ! بةلكو ئيَمة هةر ستةمكاربووين " [ س – الانبياء - 97 ].

ووشةى " ئةى هاوار , قوربةسةرمان " دةرِبرِينيَكى تؤقيَنةرى ثةشيمانى خوانةناسانة. لةو كاتةى كة زيندوودةكريَنةوة, خوانةناسان تيَدةطةن كة ئةوانةى هؤشداريان ثيَدةدان لة رِاستى و رِووبةرِووبونةوةى ئةو رِؤذةدا, رِاستطؤو لةسةر حةقبوون. ئةوسا لة طوناهو تاوانة زؤرةكانيان ئاطاداردةكريَنةوة وئةو هؤشدارية يةك لةدوا يةكانةش كة ثيَيان درابوو رِووبةرِوويان دةكريَتةوة,جا هيض كةس ناتوانيَت ليَى رِابكات و رِادةكيَشريَن بؤ ناو ئةو ئازارو ئةشكةنجةيةى كة ثيَشتر بة درؤيان دةخستةوةو باوةرِيان ثيَى نةبوو.

دواى ئةوةى مردووةكان زيندوودةكريَنةوة, خوانةناسةكان دةهيَندريَن و لةبةردةم ثةروةردطار رِادةطيريَن. ئينجا بانطدةكريَن بؤ دادطايى كردنيان لةسةر ئةو كاروكردةوانةى كةلة ذيانى دنيادا كردوويانة, بؤية دةهيَندريَنة ثيَش ثةروةردطار لةطةلَ هةموو ئةو خةلَكانةى كة لووت بةرزو بةفيز بوون و سنورةكانى ثةروةردطاريان بةزاندبوو.

" ئةو رؤذةى كة فوو دةكريَت لة زورِنادا(صور)ثؤل ثؤل و دةستة دةستة بةرةو مةيدانى ليَثرسينةوة بيَ ثةروا ديَن " [ س – النباء - 18 ].

لة رِؤذى قيامةتدا, خوانةناسان بؤيان رِووندةبيَتةوة كة هيض كاروكردةوةيةك طرنطترنية لةو كارانةى كة دةبيَتة مايةى رِةزامةندى ثةروةردطار و بةهؤيةوة دووريان دةخاتةوة لة تورِةيى خوا. ثيَغةمبةرمان محمد (د. خ) لة فةرمودةيةكدا, كة ئيمام بوخارى طيَرِدرايتيةوة, بةسةرهاتى ئةو خوانةناسةمان بؤ باس دةكات كةلة رِؤذى دواييدا ليَثرسينةوةيان لةطةلَدا دةكريَت :

" خوانةناسان لة رِؤذى زيندووكردنةوةدا دةهيَندريَن و ثرسياريان ليَدةكريَت, ئةطةر بيَتو زيَرِو سامانيَكى زؤرت هةبيَت كة زةوى ثيَدادةثؤشريَت, ئايا دةيان بةخشيو دةيانكةية قوربانى بؤخؤ رِزطار كردنت ؟ ئةويش لةوةلاَمدا دةلَيَ : " بةلَيَ " ئينجا ثيَيدةطوتريَت , تؤ داواى زؤر ئاسانترت ليَطرا لةمة كة بيكةى(وةك هاوةلَ بؤ خودا ثةيدا نةكردن و قبوولَ كردنى ئايينى ئيسلام) بةلاَم تؤ رِةتتكردنةوة " .

هةستى ثةشيمانى زؤر دذوار دةبيَت لةسةر ئةوانةى كة وازديَننو دووردةكةونةوة لة رِاستيةكانى ئةو دنياية, لة كاتيَكدا بةلَطةو نيشانةكانى بةهيَزي و بوونى خوا ئاشكراية بؤيان. لة رؤذى دواييدا بةتةواوى و بة رِوونى بؤيان دةردةكةويَت كة ئةو دةرفةتةيان لةدةستداوة كة بؤيان فةراهةم كرابوو. ثةشمانيشيان لة شيَوازى طفتوطؤو قسةكردنياندا دةردةكةويَت :

" لةم رِؤذةدا ستةمكار هةردوو دةستى خؤى دةطةزيَت ( لة ثةشيمانيدا ) دةلَيَت : خؤزطة لةطةلَ ثيَغةمبةردا رِيَبازى ئيمانم بطرتاية. قووربةسةرم, هاوار لةخؤم, خؤزطة فلان كةسم نةكردايةتة هاوةلَ و دؤستى خؤم (ضونكة سةرى ليَشيَواندم). بةرِاستى طومرِاو ويَلَى كردم لة بةرنامةى خوا دواى ئةوةى كة ثيَم رِاطةيندرابوو, شةيتان هةميشةو بةردةوام هانى مرؤظ دةدات بؤ طوناهو تاوان, لةكاتى تةنطانةشدا ثشتى بةردةدات " [ س – الفرقان – 27-29 ].

لة رِؤذى دادطايى كردنى خوادا, خوانةناسان ئةوةندة خةريكى طيروطرفتةكانى خؤيانن, ناتوانن يارمةتي دايكو باوكيان, خيَزانةكانيان و مندالَةكانيان بدةن كاتيَك كة داواى يارمةتيان ليَدةكةن, بةضاوى كويَرةوة رِووى خؤيان ليَيان وةردةطيَرن و بةهانايانةوة نايةن. قورئانى ثيرؤز بةم جؤرة ئةم باسةمان بؤ دةطيَرِيَتةوة:

" كاتيَك قيامةت بةرثابوو بةهؤى دةنطيَكى بةهيَزى طوىَ كث كةرةوة. ئةو رِؤذة (هيَندة سامناكة) برا لةدةست براكةى هةلَديَت و رِادةكات و خؤى ليَدةشاريَتةوة, وةهةروةها لةدةست دايك و باوكي و لةدةست هاوسةرو مندالَةكانى. لةو رِؤذةدا هةركةسيَك لةوانة ئةوةندة سةرطةرمى كيَشةى خؤيةتى, ناتوانيَت فرياي كة سى تر بكةويَت " [ س – عبس – 33-37 ].

لةم ئايةتةدا دةردةكةويَت كة ضةمكى لةدةستدانى ئةندامانى خيَزان طرنط و تايبةتمةندى خؤى هةية, ئةويش ئةوةية كة خوانةناسان ئامادةن كة هةموو كةسوكارى خؤيان لة دايكو باوك, خوشكو برا, مندالَ و خيَزان بكةنة قوربانى ئةو رِؤذة تةنها لةبةر ئةوةى كةلة سزاى ثةروةردطار رِزطاريان بيَت.

" لةو رِؤذةدا, ئاسمان وةك كانزايةكى تواوةى ليَديَت, كيَوةكانيش وةكو خورى شيكراوة.دؤستى طانى بة طيانى لةيةكدى ناثرسنةوة, كةس نايثرِذيَتة سةر كةس بةلكو هةركةس خةمى خؤيةتى. ئةوانة ثيشانى يةكتر دةدريَن, تاوانبارو طوناهبار ئاوات دةخوازيَت كة ئةطةر بكريَت بؤ دةربازبوونى خؤى لة سزاى ئةو رِؤذة هةموو كورِةكانى بكاتة قوربانى خؤى ! . هاوسةرو براكةى. خزم و عةشيرةتى كةلة دنيادا ثةنايان دةدا. بةهةرضى دانيشتوانى سةرزةوى هةية ئةطةر بؤى بكريَت بيكاتة قوربانى خؤي, ثاشان خوا رِزطارى بكات " [ س – المعارج – 8 – 14 ].

بيَطومان ئةو هةولَ و كؤششةى كة خوانةناسان دةيدةن هيض ئةنجاميَكى ليَناكةويَتةوة, ضونكة مة بةست و ئامانجى خوانةناسان لة دنيادا بريتى بوو لة كؤكردنوةى سةروةت و سامانو كارى دنيايى ياخود هةبوونى مندالَ. هةموو ذيانى خؤيان تةرخان كردبوو بؤ بةدةستهيَنانى ئةو ئاواتانةيان. ئةوسا لة رِؤذى ليَثرسينةوةدا تيَدةطةن كة ئةو جؤرة كارانة هيض بايةخيَكى بؤيان نابيَت. رِؤذى ليَثرستنةوةش ئةو رِؤذةية كة خوانةناسان ئاوات دةخوازن لةبةرضاويان وون بيَت. كةضى بؤ ئيمانداران بة ثيَضةوانةوةية, ئةو رِؤذة رِؤذيَكة كة بة ثةرؤش و خؤشى و بةختةوةريةوة ضاوةرِوانى دةكةن. ثةروةردطار بةم شيَوةية باس لة ساتةكانى ئةو رِؤذةمان بؤ دةكات :

" لةو رِؤذةدا رِوخسارانيَك طةش و جوان و رِوون و شادن. دةم بة ثيَكةنين, مذدةو شاديان ليَدةدرةوشيَتةوة. لةو رِؤذةشدا رِوخسارانيَكيش هةن كة طرِذ و تالَ و ترش و تؤزاوي و ثةست و غةمطينن. رِةشي و تاريكى دايثؤشيوون. ئا ئةوانة بيَباوةرِ و خوانةناس و تاوانبار و طوناهكارةكانن. " [ س – عبس – 38 – 42 ].

لة رِؤذى قيامةتدا بة نرخترين سامان بؤ كةسيَك ئةوةية كة بة دلَسؤزي و رِاستطؤيةوة كاروكردةوةى ضاكى كردبيَت لة ثيَناو بةدةستهيَنانى ئةو خؤشي و بةختةوةريةى كة خوا بةلَيَنى ثيَدابوون. سةرةراى ئةوةى كة بيَبرِوايان هيض خةباتيَكيان نةكردووة بؤ بةدةستهيَنانى ئةو خؤشى و شادى و طةنجينةية, ئةوان هيض رِزطاربونيَكى هةميشةيان بؤ دةستةبةر ناكريَت لة لايةن خواوة, ضونكة لةم رِؤذةدا تةنها يةك كارى ضاكةشيان نية ثيَشكةشى ثةروةردطارى بكةن. نةبوونى ئيمان بة خوا وا دةكات هةموو كارو هةولَ و ماندووبونيان بة فيرِؤ برِوات. ثةروةردطار لة قورئانى ثيرؤزدا ئةم رِاستيةمان بؤ دةطيَرِيَتةوة بةم شيَوةية :

" (ئةى ثيَغةمبةر - د.خ-) ثيَيان بلَيَ : ئايا هةوالَى ئةو كةسانةتان بدةميَ كةلة كاروكردةوةياندا زؤر زةرةرمةندو خةسارةتمةندن ؟ ئةوانة ئةو كةسانةن كة هةولَ و كؤششيان لة دنيادا بةهةدةر ضووة بةمةرجيَك وايان دةزانى كة بة رِاستى كارى ضاك دةكةن و كردةوةى رِةوا ئةنجام دةدةن. ئةوانة كةسانيَكن كة باوةرِيان بة بةلَطةو نيشانةكانى ثةروةردطاريان نةبووة و بةنيازى ئامادةبوونى بةردةم بارةطاى خوايى نةبوون, بؤية هةموو كاروكردةوةكانيان بيَ نرخ و ثووض بووةوة, لة رِؤذى قيامةتيشدا هيض جؤرة بايةخ و نرخيَكيان بؤ دانانيَين " [ س – الكهف – 103 – 105 ].

ئةو كةسانةى نكؤلَى لة ئايينى ئيسلام دةكةن و طومانيان هةية لة هة بوونى رِؤذى قيامةت, ئةوانة هةست ناكةى بة طرنطيو ثرِبايةخى ئةو رِؤذةى كة نزيك بؤتةوة ليَيان و دةبيَ خؤيانى بؤ ئامادةبكةن. ئةوانة لة ماوةى ذيانى دنياياندا كاتةكانيان تةرخانكردبوو بؤ كؤكردنةوةو كةلةكةكردنى سامان و بةدواى ئارةزووة ثوض و بةتالَةكانيان كةوتبوون. بؤية لة رِؤذى دواييدا رِووبةرِووى ثةشيمانيةك دةبنةوة كة هةرطيز ناتوانن خؤيانى ليَ دةربازبكةن. ثةروةردطار لة قورئانى ثيرؤزدا بةم جؤرة بؤمان باس دةكات :

" (بيَبرِوايان دةلَيَن) ئةى هاوار, ئةمة ئيتر رِؤذى قيامةت و ليَثرسينةوةية. ئينجا بةهةرِةشةوة ثيَيان دةوتريَت ئةمة رِؤذى جياكردنةوةية كة ئيَوة برِواتان ثيَنةبوو, بةدرؤتان دةزانى " [ س - الصافات – 20 – 21 ].

جطة لةمةش, بيَبرِوايان هةموو ئةو كاروكردةوة و هةلويَستة خراثانةى كةلة ذيانى دنيادا هةيانبووة, بةرِوونى و ئاشكرايةوة دةيبيننةوة لةبةردةم ثةروةردطاردا. خؤيان دةبنة شايةت لةسةر ئةو تاوان و طوناهانةى كة ئةنجاميان داوة. ثةروةردطار لةمبارةيةوة لة قورئانى ثيرؤزدا دةفةرمويَت :

" ئةو رؤذة سةرجةم نةوةى ئادةم رِيزكراون لةبةردةم ثةروةردطاردا, خواى طةورة رِوودةكاتة خوانةناسان و دةفةرمويَت : سويَند بيَت واهاتنةوة بؤلامان هةروةك لةسةرةتادا دروستمان كردوون, لة حالَيَكدا كة ئيَوة طومانتان وابوو, واشتان دةطووت كة هةرطيز كاتيَكمان ديارى نةكردووة بؤ ليَثرسينةوةتان. دؤسيةو نامةى كردةوةى هةركةس دادةندريَت, (ئيمانداران دلَخؤشن) بةلاَم تاوانباران دةبينيت دلَة لةرزيَ و دلَة رِاوكيَيانة لة كاروكردةوةى ناثةسندى تؤماركراويان, بؤية دةلَيَن : هاوار لة خؤمان ئةو نامةو دؤسيةية ضية ! هيض طوناهيَكى وورد و درشت (طةورةو بضوك) بةجيَ ناهيَلَيَت بةلكو هةمووى تؤمار كردووة, ئةو خةلَكة هةرضيان كردووة ( بة دةنط و رِةنطةوة ) ئامادةية, بيَطومان خوداى تؤ ستةم لةهيض كةس ناكات " [ س – الكهف - 48 – 49 ].

" ئةو رِؤذة خةلَكى دةستة دةستة بةرةو طورِةثانى ليَثرسينةوة دةردةضن, بةثةرش و بلاَوى, تا كاروكردةوةكانيان ببيننةوة. جا ئةوةى بةقةدةر سةنطى طةرديلةيةك خيَرو ضاكةى كردبيَت دةيبينيَتةوة. ئةوةش بةقةدةر سةنطى طةرديلةيةك شةرو خراثةى هةبيَت , دةيبينيَتةوة " [ س – الزلزلة – 6 – 8 ].

لةو رِؤذةدا برِواداران دؤسيةو نامةكانيان بة دةستى راِستة وةري دةطرنةوة, بةلاَم بيَبرِوايان بةدةستى ضةثة وةرى دةطرنةوة. هةر لةوكاتةى كة فريشتةى رِؤح كيَشان ديَت و رِؤحى خوانةناسان دةكيَشيَت, لةو ساتةوةختةوة ئةو خوانةناسانة تووشى ئيَش و ئةشكةنجةيةكى بيَكؤتايى دةبنةوة. لة رِؤذى قيامةتيشدا دؤسيةى كاروكردةوةكانيان وةردةطرنةوة و رِووبةرِووى ئازار و سزا دةبنةوة. كاتيَكيش دةهيَندريَن بؤ بةردةم ثةروةردطار, خؤزطة دةخوازن كة ضاويان ثيَنةكةويَت و رِوويان نايةت سةيرى كاروكردةوة ناثةسندوو تاوانةكانيان بكةن. ئةمةش لةم ئايةتانةى خوارةوةدا بؤمان باس كراوة :

" بةلاَم ئةوةى دؤسيةى كردةوةكانى دةدريَتة دةستى ضةثى, ئةوة دةلَيَت : خؤزطة دؤسيةى كردةوةكانم ثيَنةدراية. هةر نةم زانياية ليَثرسينةوةم ضؤن دةبيَت. خؤزطة مردنةكةم يةكجارى بواية. ئةوةتة ئةو مالَ و سامانةى كة هةمبوو فريام نةكةوت. ئةو دةسةلاَتةى كة هةمبوو لةدةستمداو نةما و لةدةستم ضوو " [ س – الحاقة – 25 – 29 ].

" ..... ئةو رِؤذيَكة كة ئادةميزاد سةيرى دةستثيَشخةرى خؤى دةكات, خوانةناسيش دةلَيَت : خؤزطة هةرخاك بووماية " [ س – النباء - 40 ].

" بةلاَم ئةوةى دؤسيةى كردةوةكانى لة ثشتيةوة دراية دةستى( واتة بةدةستة ضةثى وةرى طرت) ئةمة لةمةودوا هاوارو دادى ليَبةرز دةبيَتةوة و دةلَيَت : خواية مةرط, خواية بمكوذة, خواية لةناو ببة, ئينجا دةخريَتة ناو دؤزةخ, ضونكة بةرِاستى ئةو جؤرة كةسة كاتى خؤى لةناو مالَ و خيَزانيدا بة كةيف و ئاهةنطى ناشةرعى, بة رِازاندنةوةى سفرةو خوانى حةرِام دلَى خؤش بوو. برِواى وابوو كة هةرطيز زيندوبوونةوة و طةرِانةوة و ليَثرسينةوة نية. نةخيَر بة طومانى ئةو نةبوو, ثةروةردطار ضاك ئاطادارى كاروكردةوةكانى بوو, دةيبينى ضي دةكات " [ س – الا نشقاق – 10 – 15 ].

بة بينينى ئةو رِووداو ديمةنانة, بيَبرِوايان, بؤيان دةردةكةويَت ئةو دةرفةتةوى كةلة ذيانى دنيادا ثيَيان درابوو لةدةستيان ضووة, بؤية بة دلَتةنطيةوة ثةنجةى ثةشيمانى دةطةزن . ئةوةى زياتريش ثةشيمانيان دةكاتةوة, بينين و ضاوثيَكةوتنى ذيانى بةختةوةرى برِوادارانة لةناو بةهةشتدا, ضونكة ئةوان لةلايةن ثةروةردطارةوة بانطيَشت كرابوون بؤسةر رِيَطاى حةق و رِاستى, بةلاَم بة لووت بةرزى و لةخؤبايةوة رِةتى ئةو بانطةوازةيان كردو خؤيانيان ليَكةرِ كرد .

ئةوسا كة تةرازووى ثةروةردطار ئامادةكرا و داندرا. خةلَكى لةئةنجامى كاروكردةوةكانيانةوة كة تؤماركراوون لةلاى خوا, يان بؤ بةهةشت دةبردريَن و يانيش بؤ ناو دؤزةخ. لةو رِؤذةدا, بيَبرِوايان دةزانن كةبؤ كام جيَطايان دةبةن. هةر لةبةر ئةمةشة ترس و تؤقاندن بةرؤكيان دةطريَت :

" ( لة رِؤذى قيامةت و ليَثرسينةوةدا ) دةبينيت ستةمكاران دةترسن لةوةى كة كردوويانة, لة كاتيَكدا سزاكةى كةوتووة بةسةرياندا و ليَى دةرباز نابن " [ س – الشورى – 22 ].

لةو رِؤذةدا دادثةروةرى ثةروةردطار بوونى هةية و ثيَطيرى دةكات لةسةر ثاداشت و سزا وةرطرتندا.

" ئيَمة ثيَوةر و تةرازووةكانى دادثةروةرى لة رِؤذى قيامةتدا دادةنيَين, جا هيض كةس بةهيض شيَوةيةك ستةمى ليَ ناكريَت, ئةطةر بةقةدةر تؤوة خةرتةلةيةكيش بيَت دةيهيَنينةوة مةيدان, جا ئةوةندة بةسة بؤ ئيَمة كة ئاوا بة ووردى حساب و ليَثرسينةوة ئةنجام دةدةين " [ س – الانبياء - 47 ].

ثرِؤسةى دادطايى كردن و ليَثرسنةوةى برِواداران سادةو ئاسانة, كةضى بؤ بيَ برِوايان زؤر زةحمةت و ناخؤش و بة ئازارة. بيَ برِوايان ليَثرسينةوةيان لةطةلَدا دةكريَت لةسةر هةموو ضاكةو نيعمةتيَكدا كة خوا لة دنيادا ثيَى بةخشيبوون. لةسةر هةموو ضركةيةكى ذيانياندا تووشى ليَثرسينةوة دةبنةوة,ئاخؤ بؤضى طويَرِايةلَى فةرمانةكانى خوايان نةدةكرد, وةهةروةها تووشى ليَثرسينةوة دةبنةوة لةسةر هةلَويَستة ناسوثاسطوزاريةكانيان و بيرِورِا ياخيبووةكانيان و جويَن و بيَرِيَزةكانيان, ضونكة ثيَشتر ئةمانة ئاطاداركرابوونةتةوة بةلاَم ئةو ئاطاداركردنةوةيان ثشتطويَ خستبوو. ئةو بةهانةو بةلَطة ثوضانةى كة دةيهيَننةوة, هيضيان ليَ قبوولَ ناكريَت. ثةروةردطار لة قورئانى ثيرؤزدا ئاماذة دةكات بؤ ئةو بارودؤخةى كة خوانةناسان بةرةنطارى دةبنةوة لة رِؤذى دواييدا :

" هاوار و ئاهو نالَة لةو رِؤذةدا بؤ ئةوانةى كة برِوايان بة ثيَغةمبةران و قيامةت و ليَثرسينةوة نةبوو. ئةمرِؤ ئيتر ئةو رِؤذةية كة قةسةيان نةماوة و ورتةيان ليَ نايةت. مؤلَةتيش نادريَت ثاكانة بكةن. هاوار و نالَة بؤ خوانةناسان لةو رِؤذةدا. ئةمة ئيتر رِؤذى جياكردنةوةية, ئيَوةمان لةطةلَ هةموو نةوةكانى ثيَشوودا كؤكردؤتةوة. جا ئةطةر دةتوانن نةخشةيةك, فيَلَيَك ئةنجام بدةن دذى من ئةنجامى بدةن. هاوار و نالَة بؤ خوانةناسان " [ س – المرسلات – 34 – 40 ].

ئةو خوانةناسانة هيض كاروكردةوةيةكى ضاكيان نية ثيَشكةشى ثةروةردطارى بكةن. " ئيتر ئةو كاتة هةركةس دةزانيَت كة ضى ئامادةكردووة وضى ثيَية " [ س – التكوير – 14 ]. بؤ ئةو جؤرة كةسانة, ثةروةردطار جيَطايةكى زؤر بةئيَش و ئازارى ئامادةكردووة, ئةويش بريتية لة ضاليَكى قوولَ و بيَكؤتا. هةروةك ثةروةردطار لة قورئانى ثيرؤزدا بؤمانى باسى كردووة :

" جا ئةوةى تةرازووى خيَرى سةنطين بيَت, ئةوة لة بارودؤخيَكى خؤش و ئاسوودةدا ذيان دةباتة سةر و زؤر ثيَى رِازية. ئةوةش تةرازووى (خيَرو ضاكةى) سووك بيَت (طوناهى زؤر بيَت) ئةوة دايكى ئةو دؤزةخة ( باوةشى بؤ كردؤتةوة. جا تؤ ضوزانى ضالَ (هاوية) ضية ؟ زؤر سوتيَنةرو بلَيَسة دارة " [ س – القارعة – 6 – 11 ].

ئةم باس و بةسةرهاتانةش طرنط و سوودبةخشن بؤ بير ليَ كردنةوة و تيَفكرين لة ثةشيمانى كةلة رِؤذى دواييدا بيَ باوةرِان دةيضيَذن. ثةشيمان بوونةوة لة رِؤذى قيامةتدا هيض سوودو كةلكيَكى نية. طةر هةر كةسيَك بزانيَت و تيَبطا كة دةبيَ لةو رِؤذةدا ضى بلَيَت, ئةوة هيض كاتو ساتيَكى ئةو دنياية لةدةست خؤى نادات بؤ بةشدارى كردن لة خيَرو ضاكة كردن, بةمةش ئةو كةسة هيواو ئاواتى زؤر دةبيَت بؤ ضوونة ناو بةهةشت ( بةهؤي كاروكردةوة باشةكانيةوة ), تةنها ئةو جؤرة كاروكردةوة ضاكانة دةبنة مايةى رِزطاركردنى كةسيَك لة ثةشيمانى سةختى رِؤذى دواييدا.